ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΣ ΠΕΤΡΟΣ ΧΙΡΣ, Δρ. Θ., Α.Π.Θ..
«Ἡ διατριβή αὐτή εἶναι σημαντική καί μία ἀξιόλογη προσφορά στό θέμα τοῦ διαλόγου μεταξύ «Ὀρθοδόξων καί Ρωμαιοκαθολικων», σέ σχέση μέ τήν Ἐκκλησία, τά Μυστήρια καί τόν οἰκουμενισμό. Εἶναι μιά μελέτη ἄκρως ἐπιστημονική καί βαθειά πατερική καί ἐκκλησιολογική. Προσφέρει ἄγνωστο ὑλικό γιά τούς πολλούς καί κινεῖται σέ ὀρθόδοξη προοπτική. Εἶναι μελέτη ἀποκαλυπτική καί ρίπτει δυνατό φῶς στήν σύγχρονη πορεία τοῦ οἰκουμενισμοῦ».
— ΙΕΡΟΘΕΟΣ Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου
Στό ἀνά χείρας βιβλίο, ὁ συγγραφέας παρουσιάζει μὲ σαφή λόγο μία ἐμπεριστατωμένη κριτική τῆς νέας ἐκκλησιολογίας τῆς Β’ Βατικανῆς Συνόδου. Ἐξετάζοντας τὰ συνοδικά κείμενα ὑπό τὸ φῶς τῶν πατερικῶν κειμένων, ὁ πατήρ Πέτρος ἐξηγεῖ πῶς ἡ Σύνοδος μετακίνησε τὰ ὅρια πού ἔθεσαν οἱ Πατέρες σχετικά μὲ τὸ τί συνιστᾶ ἡ Ἐκκλησία ὡς τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, προφανῶς ἀψηφώντας τὶς προειδοποιήσεις τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας. Εἴμαστε εὐγνώμονες στὸν πατέρα Πέτρο πού μᾶς καθοδηγεῖ μέσα στὰ κείμενα καὶ γιὰ τὸ σαλπιγγικό κάλεσμα πρός ἐγρήγορση, ὥστε νὰ μὴν θεωρηθεῖ ἡ ἐκκλησιολογική ἀναθεώρηση τῆς Συνόδου ὡς ἐπιστροφή στὶς πηγές παρά αὐτό πού εἶναι στήν πραγματικότητα, μία καινοτομία.
— Ἐπίσκοπος Βασίλειος (Εssey) τῆς Wichita καὶ Κεντρικῆς Ἀμερικῆς (ΗΠΑ)
Με τη μελέτη τού π. Χιρς για πρώτη φορά ερευνάται τόσο επισταμένως η ιστορική πορεία τού διαχωρισμού τού Βαπτίσματος από τα άλλα μυστήρια και ερμηνεύεται, πώς αυτό οδήγησε στην “επέκταση” τής Εκκλησίας και παγίωσε ήδη μία νέα Ρωμαιοκαθολική Εκκλησιολογία. Δεν συνιστά μόνο μία επιστημονική συμβολή σε ένα σοβαρότατο θεολογικό θέμα, αλλά είναι μία εκκλησιολογικού χαρακτήρα μελέτη, η οποία συνεισφέρει στην Εκκλησία τα μέγιστα σήμερα, επειδή ανοίγει νέες προοπτικές για κάθε καλοπροαίρετο αναγνώστη είτε Ορθόδοξο είτε Ρωμαιοκαθολικό.
— Δημήτριος Τσελεγγίδης, Καθηγητής Θεολογικής Σχολής τού Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Η μελέτη είναι μοναδική γαι το θέμα, διεισδύοντας στον πυρήνα τής περί μυστηρίων ρωμαιοκαθολικής, αλλά και τής Ορθόδοξης διδασκαλίας. Αποσαφηνίζει, κατά τον ευστοχότερο τρόπο, τις εντελώς διαφορετικές προϋποθέσεις προσεγγίσεως και τού Βαπτίσματος από τον Ρωμαιοκαθολικισμό και την Ορθοδοξία. Με την έρευνα τού πατρός Χιρς πολλά ζητήματα διαλευκαίνονται, παλαιότερες θέσεις ανατρέπονται και νέες ερευνητικές προοπτικές χαράσσονται για μία αντικειμενική και ψύχραιμη αποτίμηση τής πορείας τού Διαλόγου και τών αληθινών δυνατοτήτων του. Η διατριβή συνιστά ουσιαστική συμβολή στις σημερινές οικουμενικές σχέσεις και θα προσεχθεί ιδιαίτερα.
— Πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Μεταλληνός, Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών
Ἡ Ἐκκλησιολογική Ἀναθεώρηση τῆς Β’ Βατικανῆς ἀποτελεῖ ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ ἀξιόλογα ἔργα τῆς Ὀρθόδοξης μυστηριολογίας, ποὺ ἐμφανίσθηκαν ἀπὸ τὸ «Ὁμολογῶ ἕν Βάπτισμα» τοῦ πατρός Γεωργίου Μεταλληνοῦ καὶ ἔκτοτε. Ἡ ἐργασία τοῦ πατρός Πέτρου εἶναι συμπλήρωμα στὴν ἔκκληση τοῦ πατρός Γεωργίου Φλωρόφσκυ νὰ «ἐπαναβιώσουν» οἱ Ὁρθόδοξοι θεολόγοι τὰ διαλεκτικά γυρίσματα καὶ τὶς στροφές τῆς Δυτικῆς Θεολογίας, μὲ στόχο τὴν ἐκκαθάριση κάθε περιττοῦ προσκόμματος, ποὺ ἀνορθώνεται μεταξύ τῶν μὴ Ὀρθοδόξων καὶ τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Μόνο μὲ μία τέτοια νεοπατερική προσέγγιση, ὅπως τοῦ πατρός Χὶρς, δυνάμεθα νὰ συμπονοῦμε τὴν «ὑπαρξιακή» κατάσταση τῶν μὴ Ὀρθοδόξων διατηρῶντας καὶ διακηρύττοντας ταυτόχρονα τὴν Ὀρθόδοξη πίστη.
— James L. Kelley, Ὀρθόδοξος θεολόγος, συγγραφέας τοῦ βιβλίου, A Realism of Glory: Lectures On Christology in the Works of Protopresbyter John Romanides.
Από τον Πρόλογο του Συγγραφέα:
Στὸ κέντρο τοῦ θεολογικοῦ στοχασμοῦ στὸ πλαίσιο τῆς οἰκουμενικῆς κίνησης σήμερα εἶναι τὸ μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος. Τὸ Βάπτισμα ὡς βάση γιὰ τὴ χριστιανικὴ ἑνότητα ἔχει προωθηθεῖ καὶ ἐπιμελῶς διερευνηθεῖ ἀπὸ τοὺς ρωμαιοκαθολικοὺς θεολόγους, ἰδίως ἀπὸ τὴν Β΄ Βατικανὴ Σύνοδο τοῦ 1962-1965, ὅσο καὶ ἀπὸ τοὺς Προτεστάντες θεολόγους στὸ Παγκόσμιο Συμβούλιο Ἐκκλησιῶν. Στὴν συζήτηση αὐτὴ ἔχουν συμμετάσχει καὶ Ὀρθόδοξοι θεολόγοι, ἀλλὰ ἐν πολλοῖς ὡς ἐπισκέπτες σὲ ξένη θεολογικὴ χώρα. Αὐτὸ συμβαίνει ἐπειδή, ἐνῶ οἱ Ρωμαιοκαθολικοὶ καὶ οἱ Προτεστάντες μοιράζονται μία κοινὴ ἱστορία καὶ ἔχουν πολλὲς ἐκκλησιολογικὲς θέσεις κοινές, οἱ Ὀρθόδοξοι προσεγγίζουν τὸ ζήτημα μὲ μία τελείως διαφορετικὴ ἱστορικὴ ἐμπειρία καὶ σειρὰ θεολογικῶν προϋποθέσεων. Ἔχουν ἱστορικὴ μνήμη, ἡ ὁποία διατηρεῖ τὴν πατερικὴ ὁμοφωνία τῶν πρώτων τεσσάρων αἰώνων μ.Χ. ὡς τὴν ἀφετηρία καὶ τὴν καρδιὰ τοῦ ζητήματος ἀκόμη μέχρι σήμερα.
Ἡ προοπτική τοῦ Βαπτίσματος γιὰ νὰ εἶναι τὸ κλειδὶ ποὺ θὰ ἀνοίξει τὴν θύρα πρὸς τὴν ἑνότητα δὲν ἀναγνωρίστηκε πλήρως μέχρι τὴ σύγκληση τῆς Β’ Βατικανῆς Συνόδου. Μὲ τὴν ἀναγνώριση ἀπὸ τὴν Σύνοδο ἀμφοτέρων, τῆς ἐγκυρότητας καὶ ἀποτελεσματικότητας τοῦ μὴ ρωμαιοκαθολικοῦ Βαπτίσματος καθὼς καὶ τῆς ἤδη ὑπάρχουσας ἐκκλησιαστικῆς ἑνότητας, ἂν καὶ ἀτελοῦς, τὸ ἐνδιαφέρον ὅλων στράφηκε πρὸς τὸ Βάπτισμα.
Παρὰ τὴν ἐκτεταμένη οἰκουμενικὴ βιβλιογραφία ἐπὶ τοῦ θέματος, οἱ ἐπιστήμονες παρέβλεψαν νὰ ἐξετάσουν σημαντικὲς ἀντιφάσεις, ἱστορικὲς ὅσο καὶ ἐκκλησιολογικές, ποὺ ὑπάρχουν στὸ σχετικὸ διάταγμα τῆς Συνόδου, *Unitatis Redintegratio (UR)*, ὅπως καὶ τὴν ἱστορικὴ καὶ θεολογικὴ διαδρομὴ ποὺ εἶχε ὡς κατάληξη τὸ UR. Ὡς ἐκ τούτου, πρόωρα θεολογικὰ συμπεράσματα ἐξήχθησαν καὶ ἐγκωμιάστηκαν χωρὶς νὰ ληφθεῖ δεόντως ὑπ’ ὄψιν ἡ Πατερικὴ καὶ Ὀρθόδοξη θεώρηση.
Ἡ παροῦσα διατριβὴ ἐλπίζει νὰ καλύψει αὐτὸ τὸ κενὸ παρουσιάζοντας μία κριτικὴ ἐπισκόπηση τῆς θέσεως τοῦ Βαπτίσματος στὴν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως ἔχει ἀποτυπωθεῖ στὸ Διάταγμα περὶ Οἰκουμενισμοῦ, Unitatis Redintegratio. Αὐτὴ ἡ κριτικὴ θὰ συμβάλει συνάμα σὲ μία πληρέστερη κατανόηση τῆς Ὀρθόδοξης θεώρησης γιὰ τὴν θέση ποὺ ἔχει τὸ Βάπτισμα στὴν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας.
Στόχος μας σ’αὐτὴ τὴν μελέτη εἶναι ἡ συστηματικὴ παρουσίαση τῶν κύριων σημείων τῆς δογματικῆς διδασκαλίας περὶ Βαπτίσματος καὶ Ἐκκλησίας στό Διάταγμα Περὶ Οἰκουμενισμοῦ τῆς Β΄ Βατικανῆς Συνόδου, μὲ σημαντικὲς ἀναφορὲς στὸ Περὶ Ἐκκλησίας Σύνταγμα, Lumen Gentium. Προκειμένου νὰ κατανοήσουμε καλύτερα τὸ ἱστορικὸ καὶ θεολογικὸ πλαίσιο τοῦ UR, θὰ ἐντρυφήσουμε σὲ ὁρισμένες πτυχὲς τῆς ἱστορικῆς του ἀνάπτυξης. Ἐπίκεντρο τῆς κριτικῆς ἐξέτασης θὰ εἶναι ἰδίως τὰ σημεῖα ποὺ ἀντίκεινται στὴν δογματικὴ διδασκαλία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.
Ὡς δεύτερο ἐπιμέρους στόχο τῆς μελέτης μας, ἐξετάζουμε τὸν ἰσχυρισμὸ ποὺ προέβαλαν οἱ συγγραφεῖς καὶ θιασῶτες τῆς νέας ἐκκλησιολογίας τῆς Συνόδου, ὅτι αὐτὴ ἀντιπροσωπεύει μία ἐπιστροφὴ στὶς πηγὲς – ressourcement – καὶ πὼς ἡ Σύνοδος ὄχι μόνον δὲν ἦταν μία ἀπομάκρυνση ἀπὸ τὴν Παράδοση, ἀλλὰ ἀπεναντίας ἦταν μία νέα πραγμάτωση τῆς Παραδόσεως. Θὰ ἀπαντήσουμε στὸ κρίσιμο ἐρώτημα: πέτυχαν οἱ θεολόγοι τῆς Β’ Βατικανῆς νὰ ἐπαναφέρουν τὸν Ρωμαιοκαθολικισμὸ στὴν ἐκκλησιολογία τῆς Ἐκκλησίας τῆς πρώτης χιλιετίας, ἢ μήπως, παρὰ τὶς δηλωθεῖσες προθέσεις τους ἀπέτυχαν ἀπ’ αὐτὴν τὴν ἄποψη;
Ἡ μελέτη μας χωρίζεται σὲ δύο μέρη. Στὸ πρῶτο μέρος περιγράφουμε τὶς βασικὲς πτυχὲς τῆς ἱστορικῆς ἀνάπτυξης τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς διδασκαλίας περὶ Βαπτίσματος καὶ Ἐκκλησίας. Στὸ δεύτερο μέρος, ἐξετάζουμε τὴν διδασκαλία τῆς Συνόδου περὶ Βαπτίσματος καὶ Ἐκκλησίας, ὅπως αὐτὴ ἐκφράστηκε στὶς δύο προαναφερθεῖσες ἐγκυκλίους, καθὼς ἐπίσης καὶ τὴν communio ἐκκλησιολογία ὡς τὴν κατευθυντήρια ἔννοια τῆς διδασκαλίας τῆς Συνόδου.
Notes:
Σελίδες: 360
Σχήμα: 17*24
Εξώφυλλο: μαλακό εξώφυλλο
Ημερομηνία έκδοσης: Νοε. 2014
ISBN: 978-678-81583-0-6
