Καθώς βαδίζουμε σέ νέες εκλογές, γίνονται πολλές συζητήσεις γιά τήν οικονομική κατάσταση πού επικρατεί στήν Ελλάδα καί τίς σχέσεις της μέ τήν Ευρώπη, στήν οποία ανήκει καί από τήν οποία εξαρτά τό παρόν καί τό μέλλον της. Οι επάλληλες συζητήσεις δημιουργούν σκέψεις, προβληματισμούς καί ως πρός τό μέλλον τής Πατρίδας μας καί ως πρός τούς πολίτες της. Πρέπει νά δούμε τίς σχέσεις μεταξύ τής Ελλάδος καί τής Ευρώπης.
1. Ο μύθος τής Ευρώπης

Σύμφωνα μέ τήν μυθολογία η Ευρώπη ήταν η ερωμένη τού Δία, ο οποίος τήν είχε απαγάγει. Υπάρχουν πολλές παραδόσεις γιά τό θέμα αυτό. Η βάση όλων αυτών είναι ότι η καταγωγή τής Ευρώπης «ανάγεται σέ μιά γενιά φοινικικών ηρωϊκών μορφών πού πολιτογραφήθηκαν νωρίς στόν ελληνικό χώρο». Προκειμένου ο Δίας νά απαγάγη τήν Ευρώπη μεταμορφώθηκε σέ ταύρο, πήγε στίς ακτές τής Τύρου ή τής Σιδώνας, όπου η Ευρώπη έπαιζε μέ τίς φίλες της. Μιά άλλη παράδοση λέγει ότι ο Δίας έστειλε έναν μυθικό ταύρο από τήν Κρήτη στήν Τύρο, τόν οποίο δάνεισε ο Ποσειδώνας, προκειμένου νά αρπάξη τήν Ευρώπη. Η Ευρώπη μάζευε λουλούδια μέ τίς φίλες της, ενθουσιάσθηκε από τήν ομορφιά τού ταύρου, ξεπέρασε τόν δισταγμό καί τόν φόβο της, τόν πλησίασε καί έπαιζε μαζί του, τόν στεφάνωσε μέ λουλούδια, ανέβηκε επάνω του καί τότε ο ταύρος-Δίας πέταξε πάνω από τήν θάλασσα καί τήν έφερε ή στήν Κρήτη ή στήν Θήβα. Η παράδοση πού αναφέρεται στήν Κρήτη λέγει ότι η Ευρώπη γέννησε μέ τόν Δία τρείς γιούς, τόν Μίνωα, τόν Σαρπηδόνα καί τόν Ραδάμανθυ. Πάντως, η αρπαγή στήν ελληνική μυθολογία σχετίζεται μέ μιά μορφή «ιερού γάμου».

Ο μύθος είναι εκφραστικότατος. Η Ευρώπη δέν είναι αυτό πού σήμερα θεωρούμε ως Ευρώπη, δηλαδή οι δυτικές Χώρες τής Ευρωπαϊκής Ηπείρου, αλλά συνδέεται μέ τήν Ανατολή καί τά αρχαία ελληνικά φύλα. Εκφράζει έναν λαμπρό πολιτισμό, μέ λεπτοτάτη παράδοση καί αρχοντική συμπεριφορά, έχει σχέση μέ όσα εκλεκτά στοιχεία διαθέτει τό περιβάλλον, διαθέτει αγνά αισθήματα καί απονήρευτη διάθεση καί διακρίνεται από μιά φιλοσοφική ερμηνεία τής ζωής. Δυστυχώς, όμως, αυτό τό κορίτσι παραπλανάται από μιά «μαγική θεϊκή» δύναμη πού συμπεριφέρεται ως όμορφος ταύρος, αλλά διακρίνεται από τήν πονηρία. Η δύναμη αυτή παντρεύεται τήν ωραία κόρη, χρησιμοποιώντας τήν μέθοδο τής αρπαγής.

Μπορεί νά γίνη αναφορά στά σύγχρονα γεγονότα, αφού Ευρώπη είναι η Ελλάδα μέ τόν λαμπρό πολιτισμό, τήν εκλεπτυσμένη φιλοσοφία, τήν ξέγνοιαστη συμπεριφορά, η οποία όμως «βιάζεται» καί αρπάζεται από τήν ταυρική δύναμη τών αγορών, τήν σκοπιμότητα, τήν εκμετάλλευση, τήν αγριότητα. Σέ αυτήν τήν σχέση η Ελλάδα θά έπρεπε νά έχη τόν πρώτο λόγο μέ τόν πολιτισμό, τήν φιλοσοφία, τήν ορθόδοξη θεολογία πού διαθέτει οικουμενικό πνεύμα καί εσωτερική πνευματικότητα. Άν καί τά καλύτερα στοιχεία τού δυτικού πολιτισμού έχουν επηρεασθή από τήν αρχαία Ελλάδα καί τόν ορθόδοξο Χριστιανισμό, εν τούτοις όμως πολλές φορές τά στοιχεία αυτά αναμειγνύονται στήν Δύση μέ τήν δύναμη καί τήν βιαιότητα τού ταύρου, δηλαδή τών παθών.

Γιά νά πούμε τήν αλήθεια ότι δέν πρέπει καί εμείς οι Έλληνες νά μαγευόμαστε από τό πνεύμα τής δυνάμεως καί νά αφήνουμε τήν δύναμη τού Πνεύματος. Αυτό τονίζεται γιατί, η πραγματικότητα διδάσκει ότι πολλοί καί από τούς συγχρόνους Έλληνες έχουν αλλοτριωθή, αφού αντήλλαξαν τήν ομορφιά τής δικής μας παράδοσης μέ τήν βία καί τήν άλογη δύναμη τού ταύρου, πού σημαίνει αντικατέστησαν τήν πνευματικότητα τού πολιτισμού της μέ τήν αλογία τών συμφερόντων, τών σκοπιμοτήτων καί τής χρησιμοθηρικής αντιμετωπίσεως τής ζωής.

Πάντως, η Ελλάδα είναι Ευρώπη, δέν χωρίζεται από αυτήν καί μάλιστα έδωσε στήν σύγχρονη δυτική Ευρώπη νόημα, πολιτισμό, πού διατηρείται ακόμη καί σήμερα, άν καί μέ τήν κάθοδο τών βαρβαρικών φύλων μεταξύ 5ου καί 8ου αιώνος μ.Χ., όπως γράφει ο γάλλος καθηγητής Jacques Le Goff, ότι οι ρωμαϊκές μάζες τής δυτικής Ευρώπης «εκβαρβαρίζονται». Η φιλοσοφία, η επιστήμη, η παιδεία, η δημοκρατία κ.ά. τών δυτικών χωρών έχουν επηρεασθή από τόν ελληνικό πολιτισμό ποικιλοτρόπως είτε από τούς προσωκρατικούς φιλοσόφους, είτε από τούς Ίωνες φυσικούς, είτε από τούς κλασσικούς μεταφυσικούς είτε από τήν επικούρεια φιλοσοφία. Επομένως, οι δυτικοί λαοί μάς χρωστούν πολλά. Οι άλλοι μπορούν νά φύγουν από τήν Ευρώπη, αλλά η Ελλάδα δέν μπορεί νά τό κάνη, γιατί αυτή είναι η αληθινή Ευρώπη.
2. Οι αρχές τής σύγχρονης Ευρώπης

Ερμηνεύοντας λίγο τόν μύθο, άς έλθουμε στήν ωμή πραγματικότητα τής σύγχρονης Ευρώπης. Στήν εποχή μας ο νέος Δίας μεταμορφώνεται σέ ταύρο καί δελεάζει τήν Ελλάδα γιά νά κάνη έναν νέο «γάμο» καί γίνονται συμφωνίες-μνημόνια. Όμως είναι αλήθεια ότι τήν έως τώρα ευημερία στήν χώρα μας μέ δανεικά μάς τήν δίδαξε ή τήν ανέχτηκε αυτός ο νέος Δίας μέ τούς δικούς του σκοπούς.

Πάντως, η σχέση τού νέου Δία καί τής Ελλάδος καθορίζεται από βασικές αρχές οι οποίες πρέπει νά τηρούνται, όπως γίνεται σέ κάθε γάμο καί σέ κάθε σχέση καί συναλλαγή.

Τελευταία διάβασα ένα ενδιαφέρον άρθρο τού καθηγητού Παναγιώτη Ιωακειμίδη, ο οποίος γνωρίζει πάρα πολύ καλά τά ευρωπαϊκά πράγματα (ΝΕΑ, 18-5-2012). Στό άρθρο αυτό επισημαίνει τίς τρείς αρχές πού επικρατούν σήμερα στήν Ευρώπη, οι οποίες πρέπει νά τηρούνται από τά μέλη τής Ευρωπαϊκής Ένωσης, άν θέλουν νά παραμένουν στόν σχηματισμό αυτό.

Η πρώτη αρχή είναι «ο σεβασμός τών κανόνων τού συστήματος». Η Ευρωπαϊκή Ένωση στηρίζεται σέ κανόνες, τό ίδιο ισχύει καί γιά τήν Ευρωζώνη. Οι κανόνες αυτοί πρέπει νά τηρούνται. Όμως, συνήθως η Ελλάδα δείχνει αδυναμία νά λειτουργήση σύμφωνα μέ τό ευρωπαϊκό δίκαιο. Ίσως καί εδώ υπάρχει τό σύνδρομο τής ωραίας κόρης-Ευρώπης πού παίζει ανέμελα μέ τά λουλούδια, έχει έναν άλλο πιό φιλοσοφικό τρόπο ζωής, τήν μάγεψε ο σύγχρονος ταύρος καί τήν άρπαξε, οπότε δέν μπορεί νά συντονισθή μέ τό μηχανοκρατικό σύστημα, στήν λεγόμενη «ευρωκρατία». Η Ελλάδα από τήν αρχή τής ένταξής της ήθελε «εξαιρέσεις», «διαφοροποιήσεις» καί «μεταβατικές ρυθμίσεις». Συχνά χαρακτηρίζεται ως «εκκεντρική Χώρα». Από τήν αρχή ζητούσε «ειδική μεταχείριση» καί εμφανίζεται ως «ειδική περίπτωση».

Η δεύτερη αρχή είναι η «αμφίδρομη αλληλεγγύη». Βάσει τού θεσμικού συστήματος τής Ενώσεως πρέπει οι χώρες-μέλη νά δείχνουν έμπρακτα τήν αλληλεγγύη τους στά ασθενέστερα μέλη τού συστήματος. Αυτή η αλληλεγγύη πρέπει νά είναι αμφίδρομη, πού σημαίνει «ότι καί η Ελλάδα οφείλει νά επιδεικνύει αλληλεγγύη πρός τούς άλλους εταίρους της». Όμως, πολύ συχνά παρατηρείται ότι η Ελλάδα διαφοροποιείται «από τίς αποφάσεις τής Ενώσεως πάνω σέ κεντρικά θέματα τής εξωτερικής πολιτικής, ορισμένες φορές καθαρά γιά ιδεοληπτικούς λόγους».

Η τρίτη αρχή είναι η «μή δαιμονοποίηση τών Εταίρων, τών άλλων Κρατών-μελών». Η Κοινότητα έχει στόχο νά καλλιεργή τήν ενότητα, νά ξεπερνά τίς αντιπαλότητες, τίς προκαταλήψεις καί τίς ιδεοληψίες. Έτσι, ούτε οι ηγέτες τών δυτικών Κρατών πρέπει νά επιτίθενται στήν Ελλάδα, χρησιμοποιώντας βαρείς χαρακτηρισμούς, αλλά ούτε πρέπει νά γίνεται από τούς Έλληνες πρός τούς Ευρωπαίους ηγέτες.

Όταν δέν εφαρμόζωνται οι τρείς αυτές βασικές αρχές δημιουργούνται προβλήματα. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δέν μπορούν νά καταλάβουν τήν Ελλάδα καί διάφορες ενέργειές τους «έχουν συσσωρεύσει κόπωση καί οργή γιά τή Χώρα». Από τήν άλλη όμως πλευρά «η Ένωση δέν μπορεί νά εκφρασθεί μέ θεσμικά συντεταγμένο τρόπο πάνω στήν ελληνική κρίση» καί γι’ αυτό φλυαρούν μερικές Πρωτεύουσες (όπως τό Βερολίνο) «μέ έναν κακόφωνο λόγο πού κάνει τεράστια ζημιά». Γι’ αυτό ο Παναγιώτης Ιωακειμίδης συνιστά: «Καιρός είναι οι Πρωτεύουσες “νά τό βουλώσουν” καί νά μιλήσουν συντεταγμένοι οι θεσμοί, όπως τό επιβάλλει η συνταγματική τάξη τής Ευρώπης».

Έτσι, στήν σύγχρονη πραγματικότητα, στόν νέο γύρο μεταξύ Δία καί Ευρώπης πρέπει νά υπάρχη εκλογίκευση τής δύναμης καί σεβασμός στήν Ελλάδα πού έδωσε στούς δυτικούς λαούς τό όνομά της. Φυσικά, καί η Ελλάδα πρέπει νά προσαρμοσθή στήν νέα κατάσταση, γιά νά μή χάση τόν ρόλο της.
3. Η άλλη Πολιτεία

Αφήνοντας τήν ερμηνεία τού ταύρου πού εκφράζεται μέ τήν «αρπαγή» τής Ευρώπης, μπορούμε νά πάμε σέ μιά αναγωγική ερμηνεία, πού έχει σχέση μέ τούς Χριστιανούς, οι οποίοι ζούν σέ έναν κόσμο άκοσμο καί δέν πρέπει νά χάσουν τήν ευγένεια τής ψυχής τους, άν καί μετέχουν στά κοινά.

Ο σύγχρονος «ταύρος» τής δυνάμεως τού κόσμου προσπαθεί νά μαγέψη τήν «Ευρώπη», δηλαδή τόν Χριστιανό πού ασχολείται μέ τά άνθη τού Παραδείσου, παίζοντας μέ τούς φίλους τού Χριστού, καί νά τόν αρπάξη γιά νά τόν χρησιμοποιήση στίς δικές του επιδιώξεις. Όμως, οι Χριστιανοί δέν πρέπει νά αποπλανώνται, νά «βιάζονται» από τό πνεύμα τού κόσμου. Βεβαίως, όλοι ζούμε σέ μιά ιδιαίτερη Πατρίδα καί πρέπει νά ενδιαφερόμαστε γιά όλα τά προβλήματα πού τήν απασχολούν. Δέν είμαστε ούτε απάτριδες ούτε μονοφυσίτες γιά νά αρνούμαστε τήν ιστορία καί τό παρόν, αλλά δέν μπορούμε καί νά «βιαζόμαστε» από τίς κοσμικές δυνάμεις καί νά αιχμαλωτιζόμαστε από αυτές.

Ο Απόστολος Παύλος δέν αρνήθηκε τά ιστορικά δεδομένα τής εποχής του, έζησε μέσα σέ αυτά, αλλά τά αντιμετώπισε θεολογικά, μέ άλλο πνεύμα καί τελικά τά υπερέβη. Έδινε οδηγίες στούς Χριστιανούς νά σέβωνται τό status quo τής εποχής τους, τούς παρήγγειλλε νά προσεύχωνται γι’ αυτούς πού βρίσκονται στήν εξουσία, αλλά τελικά τούς συνιστούσε νά αποβλέπουν σέ μιά άλλη ζωή. Έγραφε: «ημών γάρ τό πολίτευμα εν ουρανοίς υπάρχει, εξ ού καί σωτήρα απεκδεχόμεθα Κύριον Ιησούν Χριστόν», ο οποίος θά μεταμορφώση τό σώμα τής ταπεινώσεως «εις τό γενέσθαι αυτό σύμμορφον τώ σώματι τής δόξης αυτού κατά τήν ενέργειαν τού δύνασθαι αυτόν καί υποτάξαι αυτώ τά πάντα» (Φιλ. γ’, 20-21). Επίσης, γράφοντας μέσα από τήν φυλακή στούς Κολασσαείς τούς έλεγε: «Ει ούν συνηγέρθητε τώ Χριστώ, τά άνω ζητείτε, ού ο Χριστός εστιν εν δεξιά τού Θεού καθήμενος, τά άνω φρονείτε, μή τά επί τής γής» (Κολ. γ’, 1-2). Καί ο ίδιος Απόστολος στήν επιστολή του πρός Εβραίους γράφει: «τοίνυν εξερχώμεθα πρός αυτόν έξω τής παρεμβολής τόν ονειδισμόν αυτού φέροντες ου γάρ έχομεν ώδε μένουσαν πόλιν, αλλά τήν μέλλουσαν επιζητούμεν» (Εβρ. ιγ’, 13-14). Όλοι οι άγιοι καί ιδίως οι μάρτυρες θυσίασαν καί τήν ζωή τους γιά νά ζήσουν στήν «μέλλουσαν» καί όχι στήν «μένουσαν πόλιν».

Ο ανώνυμος συγγραφέας τής πρός Διόγνητον επιστολής (2ος αιώνας μ.Χ.), παρουσιάζοντας τήν νοοτροπία τών Χριστιανών τής εποχής του, γράφει: «Πατρίδας οικούσιν, αλλ’ ως πάροικοι μετέχουσι πάντων ως πολίται, καί πάνθ’ υπομένουσιν ως ξένοι πάσα ξένη πατρίς εστιν αυτών, καί πάσα πατρίς ξένη… Επί γής διατρίβουσιν, αλλ’ εν ουρανώ πολιτεύονται. Πείθονται τοίς ωρισμένοις νόμοις, καί τοίς ιδίοις βίοις νικώσι τούς νόμους».

Ζούμε σέ ιδιαίτερες Πατρίδες, τίς αγαπάμε, ενδιαφερόμαστε γιά τό σπίτι μας, αλλά δέν πρέπει η ψυχή μας νά αιχμαλωτίζεται από τόν σύγχρονο ταύρο τού κόσμου. Πρέπει νά ζούμε τήν πνευματική ελευθερία από τό κοσμικό σύστημα, καί τελικά δέν πρέπει νά μάς υποδουλώνη τό σκληρό καί μερικές φορές απάνθρωπο πνεύμα τού κόσμου. Δέν πρέπει νά μαγευόμαστε από τήν δική του ομορφιά, γιατί γρήγορα θά ταπεινωθούμε από τήν βιαιότητα καί τήν αγριότητά του.

Ο ελληνικός μύθος τής αρπαγής τής Ευρώπης από τόν Δία πού μεταμορφώθηκε σέ ταύρο έχει μεγάλη σχέση μέ τήν σύγχρονη πραγματικότητα, πού δηλώνει ότι ο σύγχρονος «ταύρος» δέν μπορεί νά γίνη Ευρώπη, όσα μέσα καί άν χρησιμοποιήση, άν σπάση τόν δεσμό του μέ τήν αληθινή Ευρώπη, τήν Ελλάδα, αλλά καί τό δικό μας πνεύμα πρέπει νά παραμείνη ελεύθερο από τήν πονηρία κάθε άλογης αρπαγής.–