Είναι ένας ποταμός τόσο σημαντικός για τη γέννηση του ανθρώπινου πολιτισμού που στο Βιβλίο της Αποκάλυψης προφητεύεται η αποξήρανσή του ως σημάδι της επερχόμενης συντέλειας… Ο Ευφράτης πράγματι ξεραίνεται- όσο για την καταστροφή, οι Ιρακινοί τη ζουν ήδη και η ένταση με τους γείτονες που «κλέβουν το νερό τους» αυξάνεται.
Κατά μήκος του ποταμού, ορυζώνες και σιτοκαλλιέργειες έχουν εγκαταλειφθεί. Άλλοτε χειμαρρώδη κανάλια έχουν μετατραπεί σε φτωχά ρυάκια και ψαροκάικα κάθονται πάνω σε ξεραμένη γη. Αντλίες που κάποτε τροφοδοτούσαν εργοστάσια επεξεργασίας υδάτων κείτονται πλέον ανώφελα πάνω στις λάσπες. «Οι παλιοί λένε πως είναι ό,τι χειρότερο μπορούν να θυμηθούν», λέει ο Σαγίντ Ντιγία, ένας ψαράς από τη Χιντίγια. Ο Ευφράτης, ο μεγαλύτερος ποταμός της Μέσης Ανατολής, έχει ήδη συρρικνωθεί σημαντικά. Και στο Ιράκ του 2009, πολλοί αξιωματούχοι πιστεύουν πως σύντομα θα απομείνει ο μισός και αυτού που είναι σήμερα.

Τα αίτια είναι πολλαπλά. Κατ΄ αρχάς, η ξηρασία που επικρατεί τα τελευταία δύο χρόνια στο Ιράκ. Στον Βορρά, οι καλλιέργειες σιτηρών και κριθαριού έχουν μειωθεί κατά 95%. Οι προβλέψεις θέλουν την παραγωγή να είναι φέτος η μισή σε σύγκριση με πριν από δύο χρόνια. Είναι μια κρίση που απειλεί την ταυτότητα του Ιράκ, όχι μόνο ως τη γη ανάμεσα σε δύο ποταμούς (τον Τίγρη και τον Ευφράτη) αλλά και ως έθνος που ήταν κάποτε ο μεγαλύτερος εξαγωγέας χουρμάδων στον κόσμο, που τροφοδοτούσε τις γερμανικές ζυθοποιίες με κριθάρι και αντλεί πατριωτική υπερηφάνεια από το φημισμένο ρύζι Ανμπάρ.
Τουρκία και Συρία Πέραν της ξηρασίας όμως, ως «ένοχοι» υποδεικνύονται συχνότερα στο Ιράκ οι κυβερνήσεις της Τουρκίας και της Συρίας. Το Ιράκ είναι μια χώρα στα κατάντη του Ευφράτη: υπάρχουν τουλάχιστον επτά φράγματα στον ποταμό στην Τουρκία και τη Συρία, και χωρίς συνθήκες ή συμφωνίες, η ιρακινή κυβέρνηση αναγκάζεται να εκλιπαρεί τους γείτονές της για νερό. Πρόσφατα, το υπουργείο Υδάτων ανακοίνωσε πως η Τουρκία διπλασίασε τη ροή του νερού στον Ευφράτη. Η κίνηση αυτή αύξησε τη ροή του νερού περίπου στο 60% του μέσου όρου, ποσότητα ικανή να καλύψει μόλις και μετά βίας το ήμισυ των αναγκών ύδρευσης για το καλοκαίρι στους ορυζώνες. Όμως, παρ΄ ότι η Τουρκία έχει συμφωνήσει να διατηρήσει ή και να αυξήσει τη ροή αυτή, δεν δεσμεύεται από κανένα γραπτό έγγραφο να το πράξει.

Κατά μήκος του ποταμού, η δυσφορία απέναντι στους Τούρκους και τους Σύριους δεν στερεύει ποτέ. Υπάρχει ωστόσο δυσφορία και για τους Αμερικανούς, τους Κούρδους, τους Ιρανούς και την ιρακινή κυβέρνηση- η ξήρανση του Ευφράτη κάνει εχθρούς τους πάντες. «Οι περιοχές των σουνιτών στην πάνω πλευρά του ποταμού μοιάζουν να έχουν αρκετό νερό», λέει με νόημα ο σιίτης Απντουρεντά Τζόντα στην Καρμπάλα.

«Όλα τα παιδιά μου είναι άρρωστα λόγω του νερού»

ΠΟΛΛΟΙ αξιωματούχοι,πάντως, δηλώνουν πως η κατάσταση δεν πρόκειται να βελτιωθεί αν το Ιράκ δεν βάλει ένα τέλος στην από δεκαετίες κακοδιαχείριση του νερού.

Διαρροές στα κανάλια, σπάταλες πρακτικές ύδρευσης, φτωχή αποστράγγιση, όλα αυτά έχουν συνεισφέρει στη δεινή εικόνα που παρουσιάζει σήμερα ο Ευφράτης και τη δεινή θέση στην οποία έχουν περιέλθει τόσοι άνθρωποι, οι οποίοι βασίζονταν σε αυτόν για να φάνε, να πλυθούν ή και να ξεδιψάσουν. «Δεν υπάρχει νερό στον ποταμό από όπου πίνουμε», λέει η Μπασία Μοχάμεντ στη Ντιουανίγια, αναφερόμενη σε ένα κανάλι που ρέει από τον Ευφράτη. «Έχει πια ξεραθεί εντελώς, περιέχει μόνο υγρά απόβλητα. Ανοίγουν πηγάδια, αλλά καμιά φορά το νερό απλώς στερεύει και αναγκαζόμαστε να πιούμε από τον ποταμό. Όλα τα παιδιά μου είναι άρρωστα εξαιτίας του νερού».