Καταγόταν από τη Ζίχνη της Μακεδονίας (1460). Είχε ευσεβείς γονείς και η μόρφωση που έλαβε ήταν πολύ καλή. Ως ιερομόναχος «περιεπάτει εις διαφόρους τόπους διδάσκων και ωφελών τους Χριστιανούς διά του λόγου και του παραδείγματος της ζωής του». Έγινε φίλος και συγκάτοικος του επισκόπου Ρεντίνης Ακακίου, γνωστού για την ευλάβεια και αρετή του, και του πατριάρχη Νήφωνος, γνωστού για την αγιότητά του. Από τον άγιο Νήφωνα στάλθηκε στην Αλεξάνδρεια, για να εξακριβώσει τα θαύματα που εκεί γίνονταν από τον πατριάρχη Ιωακείμ, ο οποίος μετακίνησε βουνό και ήπιε δηλητήριο χωρίς να βλαφτεί, αφού εξαναγκάσθηκε σε αυτό από Εβραίους και μουσουλμάνους. Ο θείος Θεόφιλος επιβεβαίωσε την αλήθεια των θαυμάτων, επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη και διορίσθηκε νοτάριος της Μεγάλης Εκκλησίας. Πριν είχε περάσει ως προσκυνητής από το Σινά, την Αντιόχεια και τα Ιεροσόλυμα.
Προγνώρισε το τέλος του και ζήτησε από τον υποτακτικό του Ισαάκ ο ταπεινόφρων: «Όταν αποθάνω, μη ομολογήσεις τούτο εις ουδένα, άλλ’ ουδέ τα έθιμα της ταφής εκτέλεσεις, μόνον δέσε σχοινίον εις τούς πόδας μου, και σύρε με και ρίψε με εις το δάσος εις μέρος κρυφίον, ίνα με φάγωσι τα θηρία· πλην λειτουργίας και μνημόσυνα ποίησον όσα δυνηθείς». Με δέος ο μαθητής έτσι και έκαμε. Ο προνοητής όμως Θεός φανέρωσε το τίμιο λείψανο και, όταν μεταφέρθηκε στο Κελλί του, «ήρχισε να αναβρύει μύρον ευωδέστατον, εις ένδειξιν της θεαρέστου αυτού πολιτείας», γι’ αυτό και ονομάστηκε Μυροβλύτης.
Αξίζει να σημειωθεί πως ο όσιος αναδείχθηκε καλλιγράφος άριστος και βιβλιογράφος εμπειρότατος. Τα περισσότερα έργα του είναι λειτουργικού περιεχομένου και βρίσκονται στη μονή Ιβήρων, περίπου τριάντα. Ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης έγραψε το ωραίο συναξάρι και την ακολουθία του μυροβλύτη Θεοφίλου. Νεώτερη ακολουθία συνέθεσε ο μητροπολίτης Ζιχνών Νικόδημος Βαλληνδράς. Το δεξί χέρι του αγίου σώζεται στη μονή Παντοκράτορος. Από το βίο του αγίου Νικόδημου παίρνουν στοιχεία και οι νεώτεροι συναξαριογράφοι.
(Οι άγιοι του Αγίου όρους, Εκδ. Μυγδονία 2008, σ. 391).Πηγή: http://vatopaidi.wordpress.com/2010/07/08
Ὡς τοῦ Σωτῆρος γνησιώτατον φίλον, καὶ τῶν ἐν Ἄθῳ εὐωδέστατον κρίνον, καὶ νοητὸν ἀλάβαστρον ὁσίων ἀρετῶν, ἱεροῖς ἐν ᾄσμασιν, εὐφημοῦμέν σε Πάτερ, εἰς ὀσμὴν τῶν μύρων σου, εὐλαβῶς συνδραμόντες, δι’ ὧν εὐφραίνεις πάντοτε ἡμᾶς, τοὺς σὲ τιμῶντας, Θεόφιλε Ὅσιε. Κοντάκιον. Ἦχος γ’. Ἡ Παρθένος σήμερον.
Τοῖς ἀνθρώποις Κύριος, θέλων γνωρίσαι τρισμάκαρ, ὅτι ἦν ὁ βίος σου, πάνυ εὐάρεστος τούτῳ, ἔδειξε, τὸ λείψανόν σου πηγὴν τῶν μύρων, ἅπαντας, εὐωδιάζον τοὺς προσιόντας· διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν, οἱ σοὶ ἱκέται, Θεόφιλε Ὅσιε. Μεγαλυνάριον.
Πλήρης μυριπνόου πέλων ὀσμῆς, Μυροβλύτα Πάτερ, ὦ Θεόφιλε ἱερέ, λύτρωσαί με πάσης, γηΐνης δυσωδίας, καὶ ἀκαθάρτων ῥῦσαι, παθῶν με δέομαι.
