ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «ΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΤΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ», ΕΚΔΟΣΙΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΟΣΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ, ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ 2003
ΑΡΧΙΜ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΑΤΗΣ – ΚΑΨΑΝΗΣ
Εἰς τήν Ἐγκύκλιον Ἀπάντησιν τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλει Συνόδου τοῦ 1895 πρός τόν πάπα Λέοντα ΙΓ΄ ἀναφέρονται μεταξύ ἄλλων τά ἑξῆς: «Βαθέως θλίβεται καί ὀδύνῃ συνέχεται μεγάλῃ πᾶσα εὐσεβής καί ὀρθόδοξος ψυχή εἰλικρινῶς ζηλοῦσα τήν δόξαν τοῦ Θεοῦ, βλέπουσα ὅτι ὁ μισόκαλος καί ἀπ’ἀρχῆς ἀνθρωποκτόνος φθόνῳ τῆς ἀνθρωπίνης σωτηρίας ὠθούμενος οὐ διαλείπει ἑκάστοτε ποικίλα ἐνσπείρων ζιζάνια εἰς τόν ἀγρόν τοῦ Κυρίου, τοῦ συνιᾶσαι τόν σῖτον. Ἔνθεν τοι καί ἀνέκαθεν ἀνεφύησαν αἱρετικά ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ τοῦ Θεοῦ ζιζάνια, ἅπερ πολλαχῶς ἐλυμήναντο καί λυμαίνονται τήν ἐν Χριστῷ σωτηρίαν τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, καί ἅπερ ὡς σπέρματα πονηρά καί μέλη σεσηπότα δικαίως ἀποκόπτονται ἀπό τοῦ ὑγιοῦς σώματος τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας».
Πράγματι, αἱ αἱρέσεις ἀποτελοῦν ζιζάνια, πού ἐνσπείρει ὁ πονηρός εἰς τόν ἀγρόν τῆς Ἐκκλησίας διά νά ματαιώσῃ τήν σωτηρίαν τῶν ἀνθρώπων. Εἰς τόν ἀγῶνα τῆς Ἐκκλησίας κατά τῶν αἱρέσεων σημαντική ὑπῆρξεν ἡ συμβολή τοῦ Μοναχισμοῦ.
Οἱ μοναχοί ἐξέρχονται τοῦ κόσμου διά τήν ἀγάπην τοῦ Χριστοῦ, διά να ζήσουν μίαν κατά τό δυνατόν τελείαν Χριστιανικήν ζωήν, διά νά ἐφαρμόσουν τό Εὐαγγέλιον χωρίς συμβιβασμούς. Πῶς, λοιπόν, εἶναι δυνατόν νά ἀνεχθοῦν τάς αἱρέσεις, αἱ ὁποῖαι προσβάλλουν τό πανάγιον πρόσωπον τοῦ Κυρίου, τήν διδασκαλίαν Του καί τήν Ἐκκλησίαν Του; Καί πῶς εἶναι δυνατόν νά ἀδιαφορήσουν, ὅταν ἡ πίστις εἶναι τό κινδυνευόμενον;
Ἐνθυμοῦμαι τούς γέροντας Ἁγιορείτας μοναχούς, οἱ ὁποῖοι μᾶς ἔλεγαν: «Ἐάν δέν διαμαρτυρώμεθα διά τάς γενομένας παραβάσεις εἰς θέματα τῆς πίστεως, διατί φυλᾶμε αὐτά τά βράχια»; Ἐνθυμοῦμαι, ἐπίσης, ὅτι καί οἱ ὀλιγογράμματοι ἀκόμη μοναχοί ἐθεμελίωναν τάς πρακτικάς των συμβουλάς εἰς τά δόγματα. Ὅταν κάποτε ἡρώτησα τόν γέροντα Παΐσιον, ποία πρέπει νά εἶναι ἡ στάσις μας εἰς τό ζήτημα τοῦ Οἰκουμενισμοῦ, μοῦ ἀπήντησε γραπτῶς: «Τά δόγματα δέν μπαίνουν στήν Ε.Ο.Κ.».
Αὐτήν τήν δογματικήν εὐαισθησίαν τῶν μοναχῶν ὄχι μόνον ἠνείχετο ἡ Ἐκκλησία, ἀλλά καί ἐχρησιμοποίει καί ἐζήτει τήν συμπαράστασίν των εἰς τούς ἀγῶνας της κατά τῶν αἱρέσεων.
Αὐτήν τήν εὐαισθησίαν ἐπέδειξαν καί οἱ Ἁγιορεῖται μοναχοί ἀπό ἀρχαιοτάτων χρόνων μέχρι τῶν ἡμερῶν μας. Ἁγιορεῖται Πατέρες ἤλεγξαν τούς Λατινόφρονας μέ τήν θυσίαν τῆς ζωῆς τους. Ὁ Ἁγιορείτης ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ἔσωσε τήν Ὀρθοδοξίαν ἀπό τήν λαίλαπα τοῦ Δυτικοῦ Βαρλαάμ. Ὁ Ἁγιορείτης ἅγιος Νικόδημος ὑπερμάχησε τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως κατά τήν περίοδον τῆς τουρκοκρατίας. Ὁ Ἁγιορείτης Ἱσαπόστολος ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός ἔσωσε τούς Ὀρθοδόξους λαούς ἀπό τόν ἐκμουσουλμανισμόν καί ἐκήρυττε ὅτι ὅλες οἱ πίστεις, ἐκτός τῆς Ὀρθοδόξου, εἶναι κάλπικες.
Αὐτήν τήν παράδοσιν καί στάσιν συνεχίζουν μέχρι σήμερον οἱ Ἁγιορεῖται μοναχοί, ὁσάκις ἡ πίστις εἶναι τό κινδυνευόμενον.
Λέγουν τινές ὅτι οἱ μοναχοί πρέπει νά ἀσχολοῦνται μόνο μέ τήν προσευχήν καί τήν νῆψιν. Ἡ ἄποψις αὐτή δέν θεμελιοῦται εἰς τούς λόγους τοῦ Κυρίου, ὁ ὁποῖος ἐζήτησε ἀπό ὅλους τούς μαθητάς Του νά ὁμολογοῦν μέ παρρησίαν τό ὄνομά Του. Δέν θεμελιοῦται ἐπίσης εἰς τήν Ἱστορίαν τῆς Ἐκκλησίας.
Βέβαια οἱ μοναχοί δέν διδάσκουν τήν πίστιν. Ἡ ἀποστολή αὐτή ἀνήκει εἰς τούς ἐπισκόπους καί πρεσβυτέρους, ὅπως φαίνεται καί ἀπό τάς εὐχάς τῆς χειροτονίας. Οἱ μοναχοί ὁμολογοῦν τήν πίστιν τους καί ἔτσι διδάσκουν τούς ἀνθρώπους νά πιστεύουν καί νά ὁμολογοῦν Ὀρθοδόξως. Ὅταν ὅλα καλῶς βαίνουν εἰς τήν Ἐκκλησίαν, οἱ μοναχοί ὀφείλουν νά ἡσυχάζουν καί νά ἀγωνίζωνται τούς ἀσκητικούς τους ἀγῶνας. Ἐν καιρῷ ὅμως παρεκκλίσεων ἀπό τήν ὀρθήν πίστιν οἱ μοναχοί ὀφείλουν νά ἀγωνίζωνται μέ διάκρισιν, ταπείνωσιν καί ἐκκλησιαστικόν ἔθος καί φρόνημα, διά νά μείνῃ ἀπαραχάρακτος ἡ «ἅπαξ παραδοθεῖσα τοῖς ἁγίοις πίστις» (Ἰούδα, 3). Ἐξ ἄλλου «καιρός τοῦ σιγᾶν καί καιρός τοῦ λαλεῖν» (Ἐκκλ. γ΄, 7).
Ἐπειδή ἀμφισβητεῖται ἡ ὑποχρέωσις τῶν μοναχῶν νά ἀγωνίζωνται κατά τῶν καινοτομιῶν εἰς τήν πίστιν, ἠθελήσαμεν νά μελετήσωμεν την Ἱστορίαν καί Παράδοσιν τῆς Ἐκκλησίας, διά νά γνωρίζωμεν ἀσφαλῶς, ποία εἶναι ἡ ὁδός τῶν Πατέρων, τήν ὁποίαν καί ἡμεῖς πρέπει νά ἀκολουθῶμεν «ἑπόμενοι τοῖς θείοις Πατρᾶσι» (Δ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος). Τήν μελέτην αὐτήν ἀνεθέσαμεν εἰς τόν ἀδελφόν τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν Μονῆς διάκονον Βασίλειον ἀγαπῶντα τήν μελέτην καί τήν διατριβήν εἰς τήν Ἐκκλησιαστικήν Ἱστορίαν.
Ἡ ἀνά χεῖρας μελέτη ἔχει συναξαριακόν χαρακτῆρα καί παραπέμπει εἰς κείμενα συναξαριακά προκαλοῦντα κατάνυξιν εἰς τήν ψυχήν. Δέν ἔχει τον ψυχρόν χαρακτῆρα ἐπιστημονικῆς διατριβῆς. Νομίζομεν ὅτι αὐτό τό πνεῦμα ἁρμόζει εις παρόμοια ἔργα.
Παραδίδομεν τήν ἐργασίαν αὐτήν εἰς τό πλήρωμα τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας μας, ἱκετεύοντες τόν Κύριον ἡ ἔκδοσις αὐτή νά ἀποβῇ πρός ὠφέλειαν τῶν ψυχῶν μας καί τῶν ἐν κόσμῳ ἀδελφῶν μας πρεσβείαις τῆς Κυρίας Θεοτόκου καί τῶν ἁγίων Πατέρων μας.
Ὁ Καθηγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου Ἁγίου Ὄρους
+ Ἀρχιμανδρίτης Γεώργιος
Ἰούλιος 2002
Ακολουθήστε την Κατάνυξη