Ο Μητροπολίτης Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης, Υπέρτιμος και έξαρχος πάσης Βορείου Ηπείρου, Σεβαστιανός (κατά κόσμον Σωτήριος Οικονομίδης) γεννήθηκε την 20η Ιουνίου 1922 στα Καλογρηανά Καρδίτσης.
Μετά την αποπεράτωση των μαθημάτων του Δημοτικού Σχολείου της ιδιαιτέρας πατρίδος και του ημιγυμνασίου Φαρσάλων, εφοίτησεν στο Ιεροδιδασκαλείον Κορίνθου και μετά την κατάργηση του εγράφη στο Γυμνάσιον Καρδίτσης, από το οποίο έλαβε απολυτήριο το 1941. Φοίτησε στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών από την οποία ανεκηρύχθη πτυχιούχος το 1949.
Κατόπιν εξεπλήρωσε τη στρατιωτική του θητεία επί 28 μήνες, υπηρετώντας στη Θρησκευτική Υπηρεσία του Στρατού.
Το 1952 έγινε μέλος της αδελφότητας Θεολόγων “Η ΖΩΗ” και το 1960 μέλος της αδελφότητος Θεολόγων “Ο ΣΩΤΗΡ”. Προσελήφθη αρχικά ως λαϊκός ιεροκήρυκας στην περιφέρεια Μεσσηνίας. Έπειτα εκάρη μοναχός στην Ιερά Μονή Ασωμάτων Πετράκη Αθηνών, μετονομασθείς σε Σεβαστιανός. Χειροτονήθηκε Διάκονος από τον τότε Μητροπολίτη Λήμνου (κατόπιν Τρίκκης και Σταγών) Διονύσιο τον Αύγουστο του 1956.

Τον Απρίλιο του 1957 διορίσθηκε ιεροκήρυκας της Ι. Μητροπόλεως Ιωαννίνων χειροτονηθείς σε πρεσβύτερο – Αρχιμανδρίτη την 26η Ιουνίου 1957 από τον τότε Μητροπολίτη Ιωαννίνων Δημήτριο. Δίδαξε ως καθηγητής στο ιεροδισκαλείον της Ιεράς Μονής Βελλάς και στη Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία Ιωαννίνων. Ως ιεροκήρυκας στην Ι. Μητρόπολη Ιωαννίνων τη δεκαετία 1957 – 1967 συνεργάστηκε με τους Μητροπολίτες κ. Δημήτριο και κ. Σεραφείμ (πρώην Αρχιεπίσκοπο Αθηνών).
Τον Ιούνιο του 1967 εκλέγεται Μητροπολίτης της ιστορικής Μητροπόλεως Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης. Αισθανόμενος την μεγάλη ευθύνη αυτής της κλήσεως, στον λόγο του τη στιγμή της χειροτονίας του σε επίσκοπο ανέφερε: “Οι καιροί είναι χαλεποί. Η πίστις των πολλών κλυδωνίζεται. Η αμαρτία αποθρασύνεται. Το κακόν κορυφούται. Χρειάζονται επομένως επίσκοποι ικανοί, με πίστιν, με αγιότητα, με αυταπάρνησην, με πύρινο ζήλον, με μόρφωσιν”.
Έτσι ο ίδιος ανέδειξε με το πολυτιμότατο έργο του την φτωχική επαρχία της Κονίτσης, που είναι μία από τις μικρότερες μητροπόλεις της Ελλάδος, προπύργιο του ακριτικού Ελληνισμού και προμαχώνα των Ελληνορθοδόξων ιδεωδών και οραμάτων. Το όνομα του Μητροπολίτου Σεβαστιανού έγινε πανελληνίως αλλά και παγκοσμίως γνωστό και για την μαχητικότητα του στη διεκδίκηση των δικαίων του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού.

Το Ποιμαντικό έργο του

Το ποιμαντικό του έργο στην Μητρόπολη Κονίτσης είναι πολυσχιδές και μεγάλο · αν μάλιστα συγκριθεί με τα πληθυσμιακά δεδομένα της Μητροπόλεως είναι τεράστιο:
α) Ο Μητροπολίτης Σεβαστιανός έκτισε τον περικαλλή Ιερό Ναό του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού στην Κόνιτσα, που είναι ναός μοναδικός για ολόκληρη την Ήπειρο, αλλά και ο μεγαλύτερος ναός του Αγίου Κοσμά σ’ όλη την Ελλάδα. Η μνήμη δε του Αγίου Κοσμά εορτάζεται κάθε χρόνο με ιδιαίτερη λαμπρότητα και έχει γίνει πανελλήνιο προσκύνημα.
β) Επίσης επί της Αρχιερατείας του και με προσωπικό του ενδιαφέρον ανακαινίσθηκαν οι δύο ιστορικές Ιερές Μονές Στομίου (18ος αιώνας) και Μολυβδοσκεπάστου (7ος αιώνας, δίπλα ακριβώς στα Ελληνοαλβανικά σύνορα).
γ) Ίδρυσε στην Κόνιτσα Γηροκομείο για την περίθαλψη απόρων γερόντων.
δ) Δημιούργησε δύο οικοτροφεία στα οποία παλαιότερα φιλοξενούνταν δωρεάν άποροι μαθητές και μαθήτριες Γυμνασίου και Λυκείου από την ευρύτερη περιοχή της Κόνιτσας. Από το 1990 και εξής, φιλοξενούνται δωρεάν μαθητές και μαθήτριες (ελληνόφωνοι και αλβανόφωνοι) απ’ ολόκληρη τη Βόρειο Ήπειρο. Για τους αλβανοφώνους αλλά και για τους μαθητές με δυσκολίες στα μαθήματα, γίνονται ιδιαίτερα μαθήματα από καθηγητές των σχετικών ειδικοτήτων. Το προσωπικό ενδιαφέρον του Μητροπολίτη για τα παιδιά αυτά (ελλαδίτες και βορειοηπειρώτες) εκτείνεται και μετά την αναχώρηση τους από την Κόνιτσα για σπουδές. Φρόντιζε να εξασφαλίσει διαμονή στον τόπο σπουδών πληρώνοντας προσωπικά του χρήματα για να μπορέσουν τα παιδιά απερίσπαστα να συνεχίσουν τις σπουδές τους. Η ΣΦΕΒΑ είναι σε θέση να γνωρίζει τα μεγάλα ποσά που διέθετε ο Μητροπολίτης Σεβαστιανός για να ενισχύσει οικονομικά απόρους φοιτητές, μερικοί από τους οποίους είναι και μέλη της.
ε) Αναδιοργάνωσε το πνευματικό κέντρο της Μητροπόλεως με τη λειτουργία Κατηχητικών Σχολείων, κατασκηνώσεων καθώς και με την ίδρυση τριών αιθουσών ομιλιών, κηρυγμάτων και εκδηλώσεων. Η προσωπικότητα του Μητροπολίτου Σεβαστιανού ήλκυσε στην Κόνιτσα κληρικούς, καθηγητές και επιστήμονες από άλλα μέρη της χώρας μας και από το εξωτερικό οι οποίοι με αυτοθυσία πρόσφεραν κοντά του τις υπηρεσίες τους.

Μητροπολίτης Σεβαστιανός και Βόρειος Ήπειρος

Ο Μητροπολίτης Σεβαστιανός από την πρώτη μέρα της παρουσίας του στην Μητρόπολη της Κονίτσης υποσχέθηκε ότι θ’ αγωνιστεί με όλες του τις δυνάμεις για την αποκατάσταση των δικαίων του Ελληνισμού της Βορείου Ηπείρου. Στον ενθρονιστήριο λόγο του (29-6-1967) ανέφερε επί λέξει: “…Κατά την στιγμήν αυτή καθ’ ην το πρώτον ανέρχομαι τον θρόνο τούτον, η σκέψις μου στρέφεται… προς τους αλύτρωτους αδελφούς μας της Βορείου Ηπείρου, τους στενάζοντας υπό τον ζυγόν της πικράς δουλείας, διά να τους διαβεβαιώσωμεν ότι όχι μόνο αι προσευχές μας θα τους συνοδεύουν καθημερινώς, αλλά και παν το δυνατόν θα πράξωμεν, όπως λυτρωθούν των δεσμών της δουλείας…”. Την υπόσχεση αυτή υπηρέτησε με κάθε μέσο, παρά τις δυσκολίες, τις ύβρεις, την εντονότατη και σκληρή πολεμική που δέχτηκε.
Ο Σεβαστιανός είναι ο Ιεράρχης του οποίου το όνομα συνδέθηκε άμεσα με το Βορειοηπειρωτικό Ζήτημα. “Σύμβολο του Ελληνισμού της Βορείου Ηπείρου” τον είχε χαρακτηρίσει σε επιστολή της η ΟΜΟΝΟΙΑ Αργυροκάστρου (1991).

1) Ήταν ο άνθρωπος που νεκρανάστησε το Βορειοηπειρωτικό. Τότε που κανένας δε μίλαγε για Βόρειο Ήπειρο, μόνο ο Μητροπολίτης Σεβαστιανός, οργώνοντας κυριολεκτικά την Ελλάδα, ενημέρωνε και διαμαρτύρονταν για το δράμα των ξεχασμένων Ελλήνων. Ακόμα επισκέφθηκε το Αμερικανικό Κογκρέσο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καταγγέλλοντας τις αλβανικές θηριωδίες.
α) Ίδρυσε το 1982 και στη συνέχεια οργάνωσε και ενίσχυσε οικονομικά τη μοναδική φοιτητική οργάνωση για το βορειοηπειρωτικό – τη Συντονιστική Φοιτητική Ένωση Βορειοηπειρωτικού Αγώνα (ΣΦΕΒΑ). Και κάτι σημαντικότερο: ήταν η ψυχή της, ο εμπνευστής της, ο εμψυχωτής της. Ήταν αυτός που με το λόγο του αλλά και με την ψυχική του δύναμη, το αγωνιστικό του φρόνημα, το ακέραιο ήθος του, με ολόκληρη τη ζωή του άνδρωσε τη ΣΦΕΒΑ, εμψυχώνοντας τα μέλη της. Στο Σεβαστιανό κυρίως οφείλεται το ότι οι φοιτητές και οι νέοι της ΣΦΕΒΑ θυσίασαν και θυσιάζουν χρόνο, διασκέδαση, διακοπές, μαθήματα για τον ιερό αγώνα του Ελληνισμού της Βορείου Ηπείρου.
β) Το 1987 ίδρυσε τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Βορειοηπειρωτικού Αγώνα (ΠΑΣΥΒΑ) με έδρα την Κόνιτσα, σύνδεσμο στον οποίο συμμετέχουν εξέχοντες επιστήμονες και στελέχη του διπλωματικού χώρου. Ο ΠΑΣΥΒΑ διοργάνωσε στην Κόνιτσα δύο (2) επιστημονικά συνέδρια (1987 & 1990) των οποίων έχουν ήδη εκδοθεί οι τόμοι των πρακτικών τους.
γ) Περίπου δεκαπέντε (15) είναι οι εκδόσεις του Μητροπολίτου για το Βορειοηπειρωτικό ζήτημα, πολλές απ’ τις οποίες έχουν μεταφραστεί στα Αγγλικά, Γερμανικά, Γαλλικά και Αλβανικά. Επίσης εξέδιδε την εφημερίδα “Βορειοηπειρωτικό Βήμα”, επίσημο όργανο του ΠΑΣΥΒΑ, του οποίου και προήδρευε.
δ) Για το βορειοηπειρωτικό ζήτημα ο Μητροπολίτης Σεβαστιανός θεσμοθέτησε ετήσιες εκδηλώσεις στην μητρόπολη:
– Αγρυπνία δίπλα στα ελληνοαλβανικά σύνορα, στην Ιερά Μονή Μολυβδοσκεπάστου στις 15 Αυγούστου.
– Ανάσταση στο τελευταίο ακριτικό χωριό Μαυρόπουλο απέναντι από την Δρόπολη Αργυροκάστρου. Η τελετή της Αναστάσεως καθιερώθηκε στα χρόνια του Χότζα κατόπιν αιτήσεως των Βορειοηπειρωτών, οι οποίοι παρακολουθούσαν μέσα από τις γρύλλιες των παραθύρων, ενώ ο αντίλαλος του ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ έφτανε σ’ αυτούς με ισχυρά μεγάφωνα.
– Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η διοργάνωση “τριήμερου πένθους και προσευχής” στη Μητρόπολή του στα μέσα Φεβρουαρίου. Οι εκδηλώσεις κορυφώνονταν την Κυριακή στο Δελβινάκι Ηπείρου όπου μετά την αρχιερατική Θεία Λειτουργία, ψαλλόταν επιμνημόσυνος δέηση στο τάφο του Μητροπολίτου Δρυϊνουπόλεως Βασιλείου (υπουργού της κυβέρνησης Αυτονομίας το 1914) και ακολουθούσε ομιλία του Μητροπολίτου Σεβαστιανού στον ίδιο χώρο. Τέλος στο συνοριακό φυλάκιο της Κακαβιάς απηύθυνε μήνυμα φιλίας και συνεργασίας προς τον Αλβανικό λαό αλλά και διαμαρτυρίας προς την κυβέρνησή του. Στις εκδηλώσεις συμμετείχαν χιλιάδες λαού από όλη την Ελλάδα.
Να αναφερθεί ιδιαίτερα, ότι ο εθνικός αγώνας του Μητροπολίτου Σεβαστιανού είχε βαθιά πνευματικό χαρακτήρα, καθώς πίστευε ακλόνητα στη δύναμη της προσευχής: γι’ αυτό και ανέθεσε στον αγιορείτη μοναχό π. Γεράσιμο Μικραγιαννανίτη τη σύνθεση παράκλησης προς τους αγίους της Βορείου Ηπείρου υπέρ των Βορειοηπειρωτών.
ε) Η Μητρόπολη Κονίτσης την εποχή του Χότζα ήταν το καταφύγιο φυγάδων, βορειοηπειρωτών και αλβανών. Δεν υπήρχε φυγάς ανεξαρτήτου εθνικότητας και θρησκεύματος που να μην φιλοξενήθηκε στη Μητρόπολη, που να μην άκουσε λόγο παρηγοριάς, αγάπης και ελπίδας.

2) Αλλά και με την πτώση των ηλεκτροφόρων συρματοπλεγμάτων (1990) στην Αλβανία, συνέχισε πιο εντατικά τον αγώνα, εντοπίζοντας τον κυρίως στην προσπάθεια για παραμονή των βορειοηπειρωτών στις πατρογονικές τους εστίες.

α) Αυτός πρώτος επεσήμαινε ότι η ανάληψη της εξουσίας από τον Μπερίσα θα σήμαινε συνέχιση των διωγμών του Ελληνισμού. Όταν στην Ελλάδα επικρατούσε ευφορία για την άνοδο του Μπερίσα, όταν οι πολιτικοί φορείς ενίσχυαν το κόμμα του Μπερίσα, τότε πρώτος ο Μητροπολίτης Σεβαστιανός επεσήμαινε: “Οι Αλβανοί πολιτικοί είναι το ίδιο μισέλληνες, είτε δεξιοί είναι είτε αριστεροί”. Οι πολιτικοί στην Ελλάδα το κατάλαβαν αυτό πολύ αργότερα.
β) Οργάνωσε αποστολές εκατοντάδων τόνων ανθρωπιστικής βοήθειας στη Βόρειο Ήπειρο. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η ανθρωπιστική βοήθεια της Μητροπόλεως Κονίτσης απεστέλλετο αδιακρίτως και σε ελληνικά αλλά και σε αλβανόφωνα και μουσουλμανικά χωριά.
γ) Σημαντικότατη ήταν η προσφορά της μικρής Μητροπόλεως Κονίτσης στους Βορειοηπειρώτες με την αποστολή ιερέων για την εξυπηρέτηση τω θρησκευτικών τους αναγκών, ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια πριν χειροτονηθούν βορειοηπειρώτες και αλβανοί ιερείς.
δ) Ο Μητροπολίτης Σεβαστιανός ενίσχυε οικονομικά εκκλησιαστικές επιτροπές της Βορείου Ηπείρου για την ανοικοδόμηση ναών, συντηρούσε φροντιστήρια ελληνικής γλώσσας μισθοδοτώντας δασκάλους, αλλά και γενικότερα ποτέ δεν πέρασε από την Μητρόπολη του Βορειοηπειρώτης ή Αλβανός που να μην πήρε κάποια μικρή ή μεγαλύτερη οικονομική ενίσχυση.
ε) Έχει γίνει αναφορά στη φιλοξενία παιδιών από τη Βόρειο Ήπειρο σε οικοτροφεία στην Κόνιτσα. Εδώ να σημειωθεί το προσωπικό του ενδιαφέρον για εγγραφή των παιδιών σε Πανεπιστήμια (ιδιαίτερα στην Θεολογική Σχολή) και η πληρωμή των τροφείων τους στην πόλη που σπουδάζουν.
στ) Ύψιστη όμως είναι και η προσφορά του Μητροπολίτου Σεβαστιανού με την ίδρυση του Ραδιοφωνικού Σταθμού “Ράδιο Δρυϊνούπολη”. Μέσω τριών ισχυρών πομπών το μήνυμα ορθοδοξίας και του ελληνισμού φτάνει στις περιοχές της Δρόπολης, Αργυροκάστρου, Τεπελενίου, Πρεμετής, Πωγωνίου, Αγίων Σαράντα, Βούρκου, Χειμάρρας στη Βόρειο Ήπειρο, αλλά και στο Ελληνικό έδαφος, σε ολόκληρη την Ήπειρο και τα Επτάνησα.
Με εκπομπές στα ελληνικά αλλά και αλβανικά για την ορθόδοξη πίστη, ελληνική ιστορία, την ιστορία του Ελληνισμού της Βορείου Ηπείρου, αλλά και μαθήματα ελληνικής γλώσσας, υπήρχε καθημερινή επικοινωνία του Σεβασμιωτάτου με το μεγαλύτερο μέρος του Ελληνισμό της Βορείου Ηπείρου που ζει σήμερα στον τόπο του.
Η σοβαρότητα του σταθμού, το πλούσιο πρόγραμμα, η αγάπη των βορειοηπειρωτών προς αυτόν αλλά και η ακροαματικότητα του έχουν εξοργίσει τους Αλβανούς και τους “συμμάχους” τους στην Ευρώπη και πιέζουν να τον κλείσουν.
ζ) Τέλος να αναφέρουμε τις ανοιχτές επιστολές – εκκλήσεις που έχουν μοιραστεί σε χιλιάδες αντίτυπα για επιστροφή των βορειοηπειρωτών στον τόπο τους.

Όλος αυτός ο αγώνας έγινε μέσα σε δύσκολες συνθήκες. Την δύναμη ,όμως ,ο Μητροπολίτης Σεβαστιανός την αντλούσε από την πίστη του στο Θεό, την ηρεμία και προπαντώς από την αφοσίωσή του στην αλήθεια και το δίκαιο, που διακονούσε με ευλάβεια και υπευθυνότητα. Το ταπεινό φρόνημά του και το ανιδιοτελές του αγώνα του τον εξύψωσαν στα μάτια του λαού και κέρδισε την εμπιστοσύνη του.Έλεγε χαρακτηριστικά στη Διαθήκη του. “Ευγνωμονώ εξ όλης ψυχής και καρδίας τον Άγιον Θεόν, διότι, καίτοι ανάξιον όντα από πάσης απόψεως, με ετίμησε ποικιλοτρόπως, αξιώσας με μάλιστα και του ανωτάτου αξιώματος της Αρχιερωσύνης. Ας είναι ευλογημένον και δοξασμένον το Πανάγιον Όνομά Του εις τους αιώνας των αιώνων”. Και λίγο παρακάτω έγραφε :”Τώρα, ασφαλώς, όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα, όλοι , υποθέτω, θα αντελήφθησαν την αγνότητα των προθέσεών μου”.
Η φωτισμένη μορφή και το απαράμιλλο έργο του αδάμαστου επισκόπου τον κρατούν ζωντανό στη μνήμη της Εκκλησίας και στις καρδιές όλων. Προπορεύεται νοερά ο σεμνός ιεράρχης και φωτίζει τον δρόμο μας.

Σε μία Ελλάδα που συνεχώς αλλοτριώνεται από τις μικρότητες της, αλλά και φτωχαίνει από τις απουσίες των μεγάλων, είναι αναγκαία η απόδοση ευγνωμοσύνης στα πρόσωπα των και επιβεβλημένος ο αναβαπτισμός στα ακατάλυτα και αιώνια πρότυπά των.

ΣΕΒΑΣΤΙΑΝΟΥ
του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου
Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης
Αιωνία η μνήμη