Ημερίδα Πνευματικών πραγματοποιήθηκε επιτυχώς την Πέμπτη 15 Φεβρουαρίου ε.ε. στην πόλη της Λαμίας παρουσία απάντων των πνευματικών Ιερέων της Ιεράς Μητροπόλεως Φθιώτιδος καθώς και των χειροτονηθέντων υπό του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου κ. Νικολάου.
Της Ημερίδος προηγήθηκε λαμπρό Ιερατικό Συλλείτουργο στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Λαμίας, προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου μας, συμπροσευχομένων των ως άνω Ιερέων.
Το Ιερό αναλόγιο διηκόνησε άριστα Βυζαντινή χορωδία νέων υπό την καθοδήγηση του Λαμπαδαρίου του Ι. Μ. Ναού και Διευθυντού της Σχολής Βυζαντινής Μουσικής της Ιεράς Μητροπόλεως μας κ. Ανδρέου Ιωακείμ, συμψάλλοντος του Πρωτοψάλτου του Ναού Ευαγγελιστού Λουκά, Πολιούχου Λαμίας και καθηγητού της Σχολής κ. Αναργύρου Βλάχου.
Προ της απολύσεως της Αρχιερατικής Θείας Λειτουργίας ο Σεβασμιώτατος καλωσόρισε τους Ιερείς και τους ευχαρίστησε για την παρουσία και συμμετοχή τους στην ιδιαίτερα ωφέλιμη Ημερίδα που διοργάνωσε η Ιερά Μητρόπολίς μας και εκήρυξε την έναρξη των εργασιών της Ημερίδος, αναφέρόμενος εις το θέμα αυτής αλλά και στον λόγο της προσκλήσεως της τοπικής μας Εκκλησίας, λέγοντας χαρακτηριστικά:
« Αγαπητοί μου Πατέρες και πνευματικά μου παιδιά, μέσα στην Ενότητα αυτή της Εκκλησίας μας, ο ελάχιστος Επίσκοπός εγώ , βλέποντας εσάς τους Πρεσβυτέρους και Διακόνους στα χείλη μου έρχονται τα ιερά λόγια: «ἰδοὺ ἐγὼ καὶ τὰ παιδία ἅ μοι ἔδωκεν ὁ Θεός» (Εβρ. 2, 13). Σήμερα είμαστε η κληρονομία του Θεού. Ξεκινήσαμε την Ημερίδα με την Θεία Λειτουργία, η οποία είναι το κέντρο των πάντων, επικαλούμενοι τον Άγιον Πνεύμα ως οδηγό και συμπαραστάτη μας.
Η Εκκλησία μας σήμερα περνά δύσκολες μέρες. Ευρίσκεται μέσα σε ιδεολογικό πόλεμο και γι’ αυτό καλέσαμε τους Πνευματικούς Ιερείς μας αλλά και τους νέους Ιερείς για να συνειδητοποιήσουν το αξίωμά τους, τη θέση τους, τις ευθύνες τους αλλά και την τιμή με την οποία τους έχει περιβάλλει η Εκκλησία και η κοινωνία.
Το ερώτημα Πατέρες είναι: Που θα μας πάει αυτός ο πόλεμος; Αυτές οι αλλαγές που γίνονται συνέχεια με νομοθετική βούλα, που όμως είναι αλλαγές αντίθετες και ανατρεπτικές του Ευαγγελίου, που θα πάνε τον κλήρο και τον πιστό λαό;
Ασφαλώς και θα νικήσει η Εκκλησία, της οποίας η Βασιλεία «ουκ έστε τέλος», αλλά θα δοκιμασθούμε σκληρά.
Καλούμεθα με τις προκλήσεις των αντιθέων να ζούμε πλέον την πίστη ως βίωμα στην καθημερινή μας ζωή. Όσοι φοράμε το τίμιο ράσο καλούμεθα καθημερινά στον θάνατο.
Εσείς οι Πνευματικοί είστε οι σηματοδότες της κοινωνίας. Δίδετε τα σήματα στην πορεία των πιστών. Ένας χριστιανός που δεν έχει Πνευματικό είναι σαν ένα καράβι χωρίς καπετάνιο, το οποίο με βεβαιότητα οδηγείτε σε ναυάγιο. Εσείς είστε οι οδηγειταί των πιστών».
Αμέσως μετά την απόλυση της Θείας Λειτουργίας οι ιερείς κατευθύνθηκαν στο ιδιαίτερα ζεστό και φιλόξενο Ενοριακό Πνευματικό Κέντρο του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού, όπου εκ μέρους του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου τους παρετέθη πλούσιο πρωινό.
Εν συνεχεία πραγματοποιήθηκαν οι τέσσερις προγραμματισμένες εισηγήσεις ως εξής:
Αρχικά ο Γενικός Αρχιερατικός Επίτρ0οπος της Ιεράς Μητροπόλεως μας και Προϊστάμενος του Ι.Μ. Ναού Αιδεσιμολ. Πρωτ.π. Νεόφυτος Ραφαηλίδης ανέπτυξε το θέμα: « Οικογενειακή Ποιμαντική».
Ο π. Νεόφυτος Ραφαηλίδης στην εισήγησή του αναφέρθηκε στο ποιμαντικό έργο της Εκκλησίας στην οικογένεια. Το έργο δηλαδή που οφείλουν να εκτελέσουν και η αποστολή που καλούνται να φέρουν εις πέρας οι Ιερείς εφημέριοι και πνευματικοί, για να στηρίξουν έναν θεσμό, που αποτελεί το κύτταρο της κοινωνίας και βάλετε πανταχόθεν.
Η Εκκλησία έχει υποχρέωση όχι μόνο να ευλογεί το γάμο αλλά και να φροντίζει για τη διατήρησή του και την πνευματική καθοδήγηση των συζύγων και των παιδιών της οικογένειας. Με το συνειδητό και εμπνευσμένο ποιμαντικό έργο τονώνεται το θρησκευτικό συναίσθημα, καλλιεργείται η αγάπη προς την Εκκλησία, συνδέεται η οικογένεια με τον Ιερέα – εφημέριο και με την Εκκλησία. Γίνεται πλέον ο Ιερέας – εφημέριος και κατ’ επέκταση η Εκκλησία σύμβουλος και στήριγμα της οικογένειας.
Επεσήμανε τις συνέπειες της αυτόνομης, χωρίς καθοδήγηση, πορείας ενός ζευγαριού, όταν η συμβίωση αρχίσει να ταράσσεται από μικροαφορμές ή προβλήματα που εκδηλώνονται από τους διαφορετικούς χαρακτήρες των συζύγων και τόνισε την ανάγκη της διακριτικής, γεμάτης ενδιαφέρον, αγάπη και κατανόηση παρουσίας του Ιερέως –εφημερίου ή πνευματικού, υπό τον όρο ότι θα είναι μελετημένος εν σχέσει με τα προβλήματα του γάμου, αλλά και πυρφόρος από την άποψη πίστεως, προσευχής και Ιερού ζήλου, όπως και επιτυχημένος οικογενειάρχης.
Ένα άλλο σημείο στο οποίο αναφέρθηκε είναι αυτό του ρόλου του Ιερέως εφημερίου ή πνευματικού στο θέμα της αγωγής των παιδιών της οικογένειας.
Υπεγράμμισε ότι το παιδαγωγικό ιδεώδες των χριστιανών γονέων βρίσκεται στην «εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου» αγωγή. Τόνισε ότι η χρυσή βάση αυτού του ιδεώδους είναι ο φόβος του Θεού, μέσα στον οποίο υπάρχει και από τον οποίο πηγάζει ο σεβασμός προς την αλήθεια και το συναίσθημα της ευθύνης.
Επεσήμανε ότι μέσα στο κοινωνικό περιβάλλον που ζούμε το βάρος της εκκλησιαστικής και χριστιανικής διαπαιδαγώγησης των παιδιών πέφτει στην οικογένεια και στην Εκκλησία.
Τέλος πρότεινε συγκεκριμένους τρόπους για να επιτύχει η ποιμαντική αυτή της Εκκλησίας για την οικογένεια.
Ακολούθησε η εισήγηση του Πανοσιολ. Αρχιμ. π. Αρσενίου Κατερέλου, Καθηγουμένου της Ιεράς Μονής Αγίου Νικολάου Δίβρης με θέμα: «Η Εφαρμογή των Ιερών κανόνων στην Εξομολόγηση».
Ο π. Αρσένιος ανέφερε ότι το πνεύμα και ο σκοπός των Ιερών κανόνων στην εξομολόγηση είναι να βοηθήσει τον εξομολογούμενο, εν πρώτοις, να εννοήσει τις ολέθριες συνέπειες των αμαρτιών του και εν συνεχεία να συνδράμουν παιδαγωγικώς στην απαλλαγή του απ’ αυτές. Οι Ιεροί κανόνες έχουν καθαρά χαρακτήρα θεραπευτικό και σωτηριολογικό και για να έχει αυτό όντως θεάρεστη πρακτική και ισχύουσα εφαρμογή, πρέπει ο πνευματικός να είναι έμπειρος και διακριτικός.
Η διάκρισης είναι το παν στην Ορθόδοξη πνευματικότητα, επεσήμανε ο π. Αρσένιος.
Σε άλλο σημείο της εισηγήσεως του ανέφερε, ότι ο πνευματικός πρέπει να προσφέρει στον εξομολογούμενο από το τεράστιο φαρμακείο της Εκκλησίας μας τα κατάλληλα φάρμακα, στις κατάλληλες δόσεις, ούτως ώστε να μην προκύπτουν παρενέργειες από την σχολαστική, αδιάκριτη, άσπλαχνη και πουριτανική χρήση των Ιερών κανόνων.
Πρέπει μετά συμπαθείας, συμπόνιας κι’ αγάπης να κλαδεύουμε τα πάθη και όχι τον ίδιο τον άνθρωπο, ικανοποιώντας έτσι τα ιδικά μας πάθη.
Κλέινοντας την εισήγησή του ο π. Αρσένιος κατέληξε ότι οι Ιεροί κανόνες δεν είναι κανόνια, περίστροφα και πιστόλια. Να εφαρμόζουμε όχι το γράμμα αλλά το πνεύμα των Ιερών κανόνων και αυτό ποτέ σαν τιμωρία, αλλά ως απαραίτητη και μόνη συμφέρουσα παιδαγωγική πνευματική άθλησης, προνόησης και θεραπεία.
Τρίτη κατά σειρά εισήγηση πραγματοποίησε ο Αιδεσιμ. Πρεσβ. π. Νικόλαος Κατσαρέλης, Προϊστάμενος του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Λαμίας με θέμα: «Προβλήματα και δυσκολίες στην εξομολόγηση».
Ο π. Νικόλαος ανέφερε : « Πανθομολογούμενο είναι ότι ο «αρχέκακος όφις» αντιστρατεύεται το έργο του Θεού. Η Εξομολόγηση, επειδή είναι θεάρεστο έργο και αποβλέπει στη σωτηρία του ανθρώπου, αποτελεί για τον μεν κληρικό πρόσφορο έδαφος να εργασθεί προς αναζήτηση του απολωλότος προβάτου, για τον δε διάβολο ευκαιρία να προκαλέσει σύγχυση και προβλήματα τόσο στους Εξομολόγους όσο και στους εξομολογουμένους. Οι δυσκολίες και τα προβλήματα είναι πολλά.
Πρώτα από όλα πρέπει να τονισθεί το πρόβλημα που δημιουργείται από εκείνους τους πιστούς, που είναι και αρκετοί, οι οποίοι ιδιαίτερα σήμερα, δεν έρχονται στο μυστήριο με επίγνωση και διάθεση ειλικρινούς μετανοίας. Τις περισσότερες φορές η εξομολόγηση καταντά μια «συνεδρία», στην οποία ο πιστός αναζητά από τον Εξομολόγο απαντήσεις και λύσεις στα αδιέξοδα των προβλημάτων της ζωής του.
Η διακονία μας είναι μια προσπάθεια χειραγωγίας του ανθρώπου στην αληθινή μετάνοια και όχι σε μια ψυχολογική ικανοποίηση. Κύριο έργο μας είναι«πάντας άνθρώπους θέλει σωθήναι και εις επίγνωσιν αληθείας έλθειν» (Α’ Τιμ. 2,4).
Είναι σημαντικό να μη ξεχνάμε ποτέ, ότι η ελευθερία και η ευθύνη του ανθρώπου δεν αναιρούνται με τίποτα. Η υπακοή είναι πράξη ελευθερίας και ευθύνης. Η υπακοή δεν εκβιάζεται, απλά γίνεται αποδεκτή από τον άνθρωπο. Ο απόλυτος έλεγχος του άλλου δεν συνάδει με την εν Χριστώ ελευθερία του ανθρώπου.
Κλείνοντας ο π. Νικόλαος ανέφερε ότι, «το της πνευματικής πατρότητος Λειτούργημα» είναι διακονία αγάπης και όπως ο Χριστός «ὅθεν ὤφειλε κατὰ πάντα τοῖς ἀδελφοῖς ὁμοιωθῆναι, ἵνα ἐλεήμων γένηται καὶ πιστὸς ἀρχιερεὺς τὰ πρὸς τὸν Θεόν, εἰς τὸ ἱλάσκεσθαι τὰς ἁμαρτίας τοῦ λαοῦ(Εβρ. 2,17), έτσι και εμείς οφείλουμε με μεγάλη προσοχή να το διακονούμε. Να παρακαλούμε δε τον Τριαδικό Θεό να μας ενδυναμώνει με τη Θεία Χάρη Του να ξεπερνούμε τα τυχόν προβλήματα και δυσκολίες που προκύπτουν κατά την τέλεση αυτού του λυτρωτικού Μυστηρίου.
Την τελευταία Εισήγηση της Ημερίδος πραγματοποίησε ο Ιδιαίτερος Γραμματεύς του Σεβασμιωτάτου και Προϊστάμενος του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Καλυβίων Αιδεσιμολ. Πρεσβ. π. Αθανάσιος Κυρίτσης αναπτύσσοντας το θέμα: « Η Εξομολόγηση των παιδιών και των νέων».
Ο π. Αθανάσιος ανέφερε ότι η πρακτική της παιδικής εξομολόγησης είναι ένα πολύ σημαντικό και δύσκολο σημείο στη σημερινή ζωή της Εκκλησίας. Χρειάζεται λεπτούς χειρισμούς και ιδιαίτερη προσοχή, ώστε να μην πληγωθεί καμία αθώα παιδική ψυχή, διότι τα παιδιά είναι οι μελλοντικοί μας συνεργάτες, είναι το μέλλον της Εκκλησίας.
Όσο νωρίτερα το παιδί εξομολογείται, τόσο γρηγορότερα εισέρχεται στην μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας ως πιστός και συνειδητός Χριστιανός. Περνώντας τα χρόνια και μεγαλώνοντας μέσα σε ένα υγιές εκκλησιαστικό περιβάλλον αντιλαμβάνεται την εξομολόγηση ως εξομολόγηση, εις υγείαν και ευεξίαν του πνεύματος, όπως γράφει ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος και όχι ως μια στείρα απαρίθμηση κακών πράξεων.
Εν συνεχεία τίθεται το ερώτημα κάθε πότε πρέπει να εξομολογείται. Το χειρότερο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε είναι να καθιερώσουμε την καθορισμένη χρονικά εξομολόγηση. Αυτό οδηγεί σε τυπικότητα.
Αγαπητοί πατέρες χρειάζεται να ενθαρρύνουμε τα παιδιά και τους νέους όχι μόνο στο πώς να εξομολογούνται, θα τον βρουν τον δρόμο τους με φώτιση παρά του θεού και με την δική μας βοήθεια, αλλά κυρίως να τα ενθαρρύνουμε στην ίδια την αναγκαιότητα της εξομολόγησης, εκεί είναι η ουσία του μυστηρίου, η μετάνοια, η αγαθή νόηση, η υιοθεσία της βασιλείας των ουρανών, όπως λέγει ο Άγιος Χρύσανθος Ιεροσολύμων. Ο βασικός δάσκαλος για το πώς θα μετανοήσει ο εξομολογούμενος νέος, οφείλει να είναι ο τελών το Μυστήριο Ιερεύς.
Συμπερασματικά πατέρες η εξομολόγηση παιδιών και νέων κατ’ εμέ αποτελεί χειρουργική επέμβαση ακριβείας που απαιτεί λεπτούς χειρισμούς, λόγω του ότι ανοίγεται μια ολόκληρη ζωή μπροστά σ’ αυτούς τους νέους. Αλλά ας μη μας φοβίζει κάτι τέτοιο, διότι μαζί μας είναι ο ίδιος ο Κύριος. Τότε ο εξομολόγος λειτουργεί ως χορηγός της χάριτος του Αγίου Πνεύματος.
Κλείνοντας ο π. Αθανάσιος ετόνισε ότι η επιστασία και η καθοδήγησις των ψυχών είναι τέχνη τεχνών και επιστήμη επιστημών, θα μας πει ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, γι’ αυτό ας επιτελούμε το μυστήριο μετά ζήλου, έτσι ώστε να μην βρει ποτέ εφαρμογή στην ιερατική μας ζωή και πορεία ο λόγος του Προφήτου Ιερεμία «επικατάρατος πας ο ποιών τα έργα του Κυρίου αμελώς» αλλά να ακούσουμε το ρηθέν υπό Κυρίου κατά την παραβολή των ταλάντων «εὖ, δοῦλε ἀγαθὲ καὶ πιστέ! ἐπὶ ὀλίγα ἦς πιστός, ἐπὶ πολλῶν σε καταστήσω· εἴσελθε εἰς τὴν χαρὰν τοῦ Κυρίου σου».
Ακολούθως στο βήμα ανήλθε ο Σεβασμιώτατος, ο οποίος αφού εξέφρασε την ικανοποίησή του, συνεχάρη τους πατέρες για τις εμπεριστατωμένες και θεολογικά κατοχυρωμένες εισηγήσεις τους και αναφερόμενος στον Ιερό Μυστήριο της Εξομολογήσεως ετόνισε:
«Πατέρες πρέπει να αισθανόμεθα μεγάλη τιμή, διότι ο Κύριος μας έδωκε εξουσία δια της χειροτονίας μας να συγχωρούμε αμαρτίες, «Καὶ τοῦτο εἰπὼν ἐνεφύσησε καὶ λέγει αὐτοῖς· λάβετε Πνεῦμα Ἅγιον· ἄν τινων ἀφῆτε τὰς ἁμαρτίας, ἀφίενται αὐτοῖς, ἄν τινων κρατῆτε, κεκράτηνται».( Ιω. 20, 20), αυτό είναι μεγάλη δύναμη και μεγάλο αξίωμα για τον ιερέα.
Μέσα από τις εισηγήσεις είδαμε πως πρέπει να είναι ο πνευματικός για να μπορέσει να ωφελεί τους ανθρώπους. Κατά την εξομολόγηση πρέπει να εξαγοράζουμε τις αμαρτίες των πιστών και να δίδουμε συγχώρεση.
Το Ιερό Μυστήριο της Εξομολογήσεως είναι κατ’ εξοχήν το Μυστήριο της αγάπης και θα πρέπει να το επιτελούμε με φόβο και συναίσθηση Θεού. Ο Εξομολόγος είναι ιατρός της ψυχής. Δίδει στον εξομολογούμενο το έναυσμα για να σηκωθεί από την αμαρτία. Ο άγιος Παΐσιος έλεγε ότι, η μετάνοια φέρνει ελπίδα και αγαλλίαση στην ψυχή του ανθρώπου. Στα νέα παιδιά πρέπει να διδάσκουμε την αγάπη προς τον Θεό, δίδοντας πρώτοι εμείς το παράδειγμα. Στην Ενορία πρέπει να συνάπτουμε σχέση, αγάπης, πατρότητος και υιοθεσίας με τα πνευματικά μας παιδιά και ποτέ να μην ξεχνούμε ότι η εξομολόγηση είναι το Μυστήριο της αγάπης».
Εν συνεχεία πραγματοποιήθηκε ευρύς και εποικοδομητικός διάλογος μεταξύ των πνευματικών και του Σεβασμιωτάτου ,κατά την διάρκεια του οποίου οι ιερείς έθεσαν πολύ σημαντικά ερωτήματα πνευματικής φύσεως στον Σεβασμιώτατο, λαμβάνοντας πάντοτε τις κατάλληλες απαντήσεις.
Η επιτυχημένη Ημερίδα έκλεισε με την διανομή του βιβλίου «Εμπειρίες κατά την Θεία Λειτουργία», του π. Στεφάνου Αναγνωστοπούλου, το οποίο ο Ποιμενάρχης μας διένειμε σε όλους, ευχόμενος καλή δύναμη για την επερχόμενη αγία και μεγάλη Τεσσαρακοστή.
Φωτό imfth & Δημήτριος Ανάγνου
