Η Εκκλησία πάντα εξετάζει βαθύτερα τα πράγματα και πολλές φορές ξέρει ότι κάποια από αυτά έχουν διπλή όψη. Είναι σαν να έχουμε να κάνουμε τις δύο όψεις ενός νομίσματος. Σε αυτή της την προσπάθεια συνδιάζει πολλές φορές εντός αντίθετους όρους και έννοιες για να θεολογήσει και να εκφράσει το νόημα που θέλει να πει. Μία από αυτή την έννοια είναι και η έννοια της χαρμολύπης στην Εκκλησίας.
Είναι μια κατάσταση πολύ δύσκολη να την καταλάβουν όχι μόνο οι εκτός Εκκλησίας, πολλές φορές και οι εντός της Εκκλησίας που είναι όμως αρχάριοι στα πνευματικά. Μία κατάσταση που βιώνει κανείς ιδιαίτερα την περίοδο του Τριωδίου, στη Μεγάλη Τεσσαρακοστή και την Μεγάλη Εβδομάδα όπου γιορτάζουμε τα πάθη και την Ανάσταση Του Κυρίου με την αρχή της περιόδου του Πεντηκοσταρίου.
Το ίδιο συμβαίνει και στη μνήμη των Αγίων. Μπορεί το μαρτύριο ή η απουσία της επίγειας παρουσία τους σε αυτό τον κόσμο, να πονά και στεναχωρεί, αλλά ταυτόχρονα χαιρόμαστε για την αγιότητα, την νίκη του προσωπικού τους βιολογικού θανάτου και την εξάλειψη των αμαρτιών τους, εκφράζοντάς την, με την προσκύνηση των χαριτόβρυτων λειψάνων τους. Για τον κόσμο μια τέτοια λέξη και έννοια είναι αδιανόητη, γιατί η τετραγωνισμένη σύγχρονη λογική μας ορίζει ξεκάθαρα, ότι όπου υπάρχει η χαρά τότε απουσιάζει η λύπη και αντίστοιχα όπου κυριαρχεί η λύπη τότε είναι η κατάσταση που απουσιάζει η χαρά. Αν όμως μελετούσαν την Κλίμακα του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου θα έβλεπαν ότι εκεί ο Άγιος ομιλεί για το «χαροποιόν πένθος», επισημαίνοντας πως «όποιος πορεύεται με διαρκή θλίψη αυτός γιορτάζει αδιάκοπα», υλοποιώντας ουσιαστικά τον σχετικό Μακαρισμό Του Κυρίου μας, στην επί του Όρους ομιλία Του : «Μακάριοι οι πενθούντες, ότι αυτοί παρακληθήσονται».
Είναι απαραίτητο, να διευκρινίσουμε εδώ, ότι με την λέξη “πενθούντες” δεν εννοούνται όσοι έχουν θλίψεις και βάσανα μόνο, αλλά κυρίως όσοι πενθούν για τις αμαρτίες τους. Και μάλιστα αυτούς που λυπούνται πολύ, γι’ αυτό δε λέει απλώς “λυπημένοι”. Αυτοί λοιπόν, είναι εκείνοι που θα παρηγορηθούν από το Θεό στο μέγιστο βαθμό. Τονίζει λοιπόν ο Ιερός Χρυσόστομος: « Χριστός μας ζητά να πενθούμε όχι μόνο για τις δικές μας αμαρτίες, αλλά και των άλλων».
Η χαρμολύπη λοιπόν, δεν έχει να κάνει με την Ταοστική αντίληψη της θρησκευτικής και φιλοσοφικής κινεζικής αντίληψης, που συμπυκνώνεται στο γνωστό σήμα του Καλού και του Κακού το ΓΙΝ (Yin το ΓΙΑΝΚ (Yang) . Δεν υπάρχει αυτός ο Δυαλισμός (από το λατινικό αριθμητικό δύο: duo, και το επίθετο: dualis) και πρόκεται για τις σφαίρες στις οποίες χωρίζεται η πραγματικότητα είναι ουσιαστικά διαφορετικές ή αντίθετες μεταξύ τους και υπάρχουν ελάχιστα συνδετικά σημείο που να τις ενώνει και να διευκολύνει την μετάβαση από τη μια στην άλλη. Η χαρμολύπη, όπως πολύ ωραία την ορίζει ο π. Αλέξανδρος Σμέμαν[1]: «Είναι η θλίψη για την εξορία μου, για την καταστροφή που έχω κάνει στη ζωή μου. είναι η χαρά για τη παρουσία του Θεού και τη συγνώμη Του, η χαρά για την ξαναγεννημένη επιθυμία για το Θεό, η ειρήνη από την επιστροφή στο σπίτι. Αυτή ακριβώς είναι η ατμόσφαιρα της λατρείας στην περίοδο της Μεγάλης Σαρακοστής. Τέτοια είναι η πρώτη και γενική επίδρασή της στην ψυχή μας». Φυσικά όλο αυτό αφορά όλη την ζωή μας και τον πνευματικό μας αγώνα γενικότερα.
[1] ALEXANDER SCHMEMANN, ΜΕΓΑΛΗ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΑΣΧΑ, εκδ. ΑΚΡΙΤΑΣ, ΑΘΗΝΑ 1999, σ. 22 κ.ε.
