ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΣΚΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΗΣΥΧΑΣΤΙΚΗ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Ἕνα ἀπὸ τὰ σημαντικότερα βιβλία ποὺ ἔχουν γραφτεῖ τὰ τελευταῖα χρόνια εἶναι τὸ βιβλίο ἀνωνύμου* πολιστῆ τοῦ Ἄθωνα, ὁ ὁποῖος γνώρισε ἐκ τοῦ σύνεγγυς ἢ μεταφέρει ἀπὸ στόματα ἀπολύτως ἀξιοπίστων καὶ ἐναρέτων μοναχῶν τὴν σοφία καὶ τὴν ἁγία βιοτὴ ἑκατοντάδων ἁγίων μοναχῶν τοῦ Ἄθωνα. Ὁ συγγραφέας τοῦ ἐξαιρετικοῦ – ἀπὸ κάθε ἀπόψη αὐτοῦ βιβλίου – ὅπως μὲ σαφήνεια ὁμολογεῖ στὸν βαθύτατα θεολογικό του πρόλογο ἀλλὰ καὶ στὸ Ε΄τμῆμα τοῦ βιβλίου –ποὺ διαδραματίζει τὸ ρόλο ἐπιλόγου– δὲν εἶναι ἁγιολογικὸς ἀλλὰ ποιμαντικός. Θέλει μὲ τὴν καταγραφὴ τῶν ἀσκητικῶν παλαισμάτων καὶ τῆς σοφίας ἁγίων Γερόντων νὰ μεταδώσει τὸ μήνυμα ὅτι οἱ νέοι μοναχοὶ ἔχουν ἴσως μεγάλη μόρφωση καὶ ἀγάπη στὸν Θεό, ἀλλὰ ὑστεροῦν στὰ ἀσκητικὰ παλαίσματα, σὲ σύγκριση μὲ τοὺς παλιοὺς ἀγωνιστὲς μοναχούς, οἱ ὁποῖοι ἦταν πραγματικοὶ βιαστὲς τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτὸ καὶ τοὺς προβάλλει πρὸς μίμηση στοὺς νέους μοναχοὺς ποὺ ἀγωνίζονται μὲ τόσο πόθο στὸν Ἄθωνα. Ἐκτὸς ἀπὸ τὸν κατατοπιστικὸ καὶ βαθιὰ θεολογικό του πρόλογο τὸ βιβλίο χωρίζεται στὶς ἀκόλουθες ἑνότητες: 1.) Συναξάρια ἁγίων ἀσκητῶν τοῦ Ἄθωνα. 2.) Περιστατικὰ ποὺ δείχνουν τὸν πνευματικὸ ἀγώνα καὶ τὰ ἀσκητικὰ παλαίσματα Ἀθωνιτῶν πατέρων. 3.) Ἀποφθέγματα ἑκατοντάδων ἁγιασμένων ἀσκητῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους. 4.) Ρήσεις καὶ διηγήσεις τοῦ Γέροντος Παισίου. 5.) Ἐπίμετρο μὲ ἀναφορὰ στὸ πνεῦμα τῶν παλαιῶν πατέρων. Τὸ βιβλίο γράφτηκε μὲ πολλὴ προσοχή, διάκριση, καὶ φόβο Θεοῦ γιὰ νὰ κατηχήσει ὀρθόδοξα. Ὄχι γιὰ νὰ ἐντυπωσιάσει μὲ τὴν καταγραφὴ ὑπερβολῶν γιὰ “θαύματα” ποὺ ὁρισμένοι ἀρέσκονται νὰ ἀποδίδουν σὲ ἐνάρετους ἀνθρώπους. Αὐτὸ τὸ κάνουν εἴτε ἀπὸ “ἀδιάκριτη” εὐσέβεια –ὅπως ἔλεγε ὁ ἅγιος Γέροντας Παΐσιος– εἴτε ἀπὸ καθαρὴ θεομπαιξία, γιὰ νὰ καρπωθοῦν οἱ διηγητὲς τῶν ὑποτιθέμενων “θαυμάτων” σεβασμὸ καὶ ἀξία πρὸς ἴδιον ὄφελος. Νὰ σημειώσουμε ἐπίσης ὅτι τὸ βιβλίο τοῦ ἀνώνυμου αὐτοῦ πολιστῆ τοῦ Ἀθωνα εἶναι σημαντικὸ ὄχι μόνον γι’ αὐτὰ ποὺ καταγράφει ὡς καρποὺς γνήσιου μοναχικοῦ πολιτεύματος, ἀλλὰ καὶ γι’ αὐτὰ ποὺ παραλείπει νὰ καταγράψει ὡς εὔγλωττη ex silentio ἀπόρριψη ὅσων μὴ γνησίων καταστάσεων ἐπιδιώκουν μὲ μεθόδους –ποὺ δὲν ἔχουν καμιὰ σχέση μὲ τὸν Θεὸ καὶ τὸ μοναχικὸ φρόνημα– νὰ ἐπιβληθοῦν ὡς δῆθεν ἅγιες μορφὲς τοῦ Ἀθωνιτικοῦ Μοναχισμοῦ. * Σημ. : Τὸ βιβλίο ἐξεδόθη «ἀνωνύμως», ὁ συγγραφεύς του ὅμως εἶναι λίαν γνωστὸς Ἁγιορείτης γέρων.
(από την βιβλιοκρισία του κ. Τελεβάντου Παναγιώτη)
