Η ιερά Νέα Σκήτη του Αγίου Παύλου, καθώς μου διηγήθηκαν οι κάτοικοι αυτής, Μοναχοί ευλαβείς και άγιοι Πατέρες, κατά καιρούς έχει κρύψει στους κόλπους της, στις ασκητικές Καλύβες και τα ησυχαστήρια της, πολλούς Μητροπολίτες, επισκόπους και αρχιεπισκόπους, οι οποίοι, εκτός από τον αναφερόμενο στον Α’ τόμο του «Γεροντικού» μας, επίσκοπο Ευβοίας Θεοφάνη (βλέπε σελ. 31), είναι και οι:
1) Ο Μητροπολίτης Λακεδαίμονος Θεοφάνης, ο οποίος ασκητικά και με κάθε είδος αρετής κεκοσμημένος, έζησε στην ασκητική Καλύβα «Ζωοδόχος Πηγή» με πολλή αυταπάρνηση και ταπείνωση σαν απλός Μοναχός, στην υπακοή και στη θερμή και αδιάλειπτη προσευχή. Αξιώθηκε δε μακαριστού τέλους και παρέδωσε την μακαρία του ψυχή, στα χέρια του Σωτήρος του κόσμου του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού κατά το σωτήριον έτος 1805. Δυστυχώς δεν διασώθηκαν άλλα στοιχεία από την ευλογημένη και μακαρία ζωή του.
2) Ο Μητροπολίτης Ραψάνης Βησσαρίων, ο οποίος άφησε κάθε ανθρώπινη δόξα και τα αξιώματα του ματαίου τούτου κόσμου και με ειλικρινή μετάνοια, με επίγνωση και συντριβή της καρδιάς του, έγινε ζωντανό πρότυπο αρετής και παράδειγμα μιμήσεως της αγίας ζωής του ανάμεσα στους Πατέρες και αδερφούς της Ιεράς αυτής Νέας Σκήτης.
Για την αρετή του αυτή τον αξίωσε ο Κύριος να αφήση την τελευταία του πνοή στον έχοντα εξουσίαν ζωής και θανάτου Κύριον και Θεόν ημών, στην Ιεράν αυτή Σκήτη, από την ασκητική Καλύβα από την οποία, σαν Ιερό πορθμείο, περαιώθη στη βασιλεία των ουρανών και κατετάγη στα Τάγματα των Οσίων και Θεοφόρων Αγιορειτών Πατέρων ημών.
3) Ο Επίσκοπος Χαλεπίου Γεράσιμος, του οποίου πόθησε η ψυχή, να τελειώσει το δρόμο της ενάρετης ζωής και πολιτείας του, στο Ιερό Περιβόλι της Παναγίας Θεοτόκου, στο Άγιον Όρος. Τον αξίωσε δε ο Κύριος της δόξης και Θεός ημών Ιησούς Χριστός, να ησυχάσει για πολλά χρόνια, σε μια από τις ερημικές ασκητικές Καλύβες της Νέας Σκήτης, από την οποία κι αυτός σαν πουλάκι με δόξα
Θεού, πέταξε η ψυχή του στα ουράνια και τον πήρε εκεί να δοξάζει
αιώνια τον Τρισυπόστατο Θεό με τους Αγγέλους και όλους τους
Αγίους.
4) Ο Επίσκοπος Μεσολογγίου Αθανάσιος, ο οποίος, αφού πολλές ψυχές πιστών και ευσεβών χριστιανών, με το υπόδειγμα της ενάρετης ζωής και πολιτείας του και την θεοφώτιστη διδασκαλία του, κατεύθυνε στο θέλημα του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού και πολλά χρόνια εργάστηκε, σαν ευλαβής ιεράρχης
στον αμπελώνα του Κυρίου, από τον οποίο και στον οποίο προσέφερε
«πεπήρους όρπηκας» στην αγία Εκκλησία Του, προς το τέλος της
ζωής του, πεθύμησε να γευθεί το μέλι της ησυχίας.
Έτσι υστέρα από θερμή προσευχή, η Κυρία Θεοτόκος τον αξίωσε μακαρίου και οσιακού τέλους και να συναριθμηθεί με τους οσίους Αγιορείτες Πατέρες, κατόπιν πολλής δοκιμασίας με ανεξάντλητη υπομονή, σε μια από τίς ερημικές Καλύβες της ιεράς ταύτης Νέας Σκήτης του Αγίου Παύλου.
Ο μακαριστός Επίσκοπος αυτός Αθανάσιος, έλαβε μέρος στη επί των ημερών του αναφυέν ζήτημα των Κολλυβάδων, ο οποίος με καλή θέληση υποστήριξε και έδωσε την καλή και ψυχοσωτήρια λύση του προβλήματος και έτσι είναι κι αυτός ένας από τους αγωνιστές τους λεγόμενους Κολλυβάδες.
5) Ο από φιλοσόφων επίσκοπος Κύριλλος, σεμνοπρεπής, ταπεινός και πολύ ενάρετος ιεράρχης, ο οποίος με τη χάρη του θεού κατέλυσε τον βίον και παρέδωσε την μακαρία του ψυχή όπως και οι προαναφερθέντες κι αυτός στην Ιερά Νέα Σκήτη, γενόμενος υπόδειγμα καλοσύνης και χαρμονής, διότι, ως μου είπαν οι Πατέρες, ήταν πάντα με το χαμόγελο στα χείλη. Εκτιμούσε δε όλους τους Πατέρες της
Σκήτης και φέρονταν προς όλους, μικρούς και μεγάλους με πολύ σεβασμό, ευλάβεια και αδελφική αγάπη.
Από τις αρετές του αυτές έγινε αξιαγάπητος σε όλους τους πατέρες, οι οποίοι προσέβλεπαν στο πρόσωπο του θεϊκή χάρη να ακτινοβολεί και του φέρονταν με βαθιά εκτίμηση και πολύ σεβασμό. Αλλά και ο Θεός του επεφύλαξε ωραίο οσιακό τέλος, σαν προκαταβολή της αιώνιας ανταμοιβής στην βασιλεία των ουρανών.
6) Ο Επίσκοπος Νάξου Νικόδημος, ο οποίος από την μελέτη
των συγγραμμάτων του οσιότατου διδασκάλου και συμπολίτου, αγίου Νικόδημου επηρεασθείς, παρακινήθηκε και ζήλων εζήλωσε να αφιερώσει το υπόλοιπο της ζωής του, στην Καλογερική ζωή. Αγάπησε την ησυχία και θέλησε να ζήσει στην αφάνεια, σαν απλός μοναχός. Την επιθυμία του αυτή, τον αξίωσε ο Θεός να πραγματοποιήσει
και με την προσήλωσή του σ’ αυτήν να πύκνωσει τις φάλαγγες των Οσίων αγιορειτών Πατέρων και μοναχών.
Προσήλθε και υποτάχθηκε σε έναν ευλαβή και ενάρετο Γέροντα, στην Ιερά αυτή Νέα Σκήτη, όπου και τον βίον κατέλυσε, στην μακαρία υπακοή, με υπερβολική ταπείνωση, από την οποία αξιώθηκε να
φτάσει σε υψηλά μέτρα αρετής και ναι μεν φαινότανε σαν άσημος Μοναχός, αλλά ήταν πλουτισμένος με ουράνια χαρίσματα και έτυχε μακαρίου τέλους.
7) Ο Αρχιεπίσκοπος Σάμου Θεοδόσιος, από την ενάρετη ζωή
και ουράνια διδασκαλία των αγιορειτών Πατέρων, των λεγομένων
«Κολλυβάδων» παραδειγματισθείς αγάπησε την ησυχία της Καλογερικής ζωής.
Τους «Κολλυβάδες» γνώρισε στην επαρχία της Μητροπόλεως του, που σαν εξόριστοι από το Άγιον Όρος βρίσκονταν στην ιερά αρχιεπισκοπή του. Από την διδαχή και το ταπεινό του φρονήματός τους, παρακινήθηκε να έλθει κι αυτός στο Άγιον Όρος.
Αφού περιηγήθηκε ολόκληρο το Περιβόλι της Παναγίας, για μόνιμη και σαν τελευταία κατοικία του, διάλεξε μια από τις πιο ασκητικές Καλύβες της Ιεράς Νέας Σκήτης, οι Πατέρες της οποίας διακρίνονταν για την αγάπη, την ταπείνωση και τον αλληλοσεβασμό που είχαν αναμεταξύ τους και προς όλους.
Έτσι, από τη Σκήτη αυτή, άφησε τα επίγεια και σαν υψιπετής αετός, πέταξε η ψυχή του στα ουράνια, με θερμή την πίστη και την ελπίδα, για την απόλαυση των μελλόντων αιωνίων αγαθών, να χαίρεται με τα Αγγελικά, τα Αρχιερατικά και τα Οσιακά Τάγματα των Αγιορειτών Πατέρων και να δοξολογεί αιώνια, τον αιώνιο και μόνον αληθινό Θεόν, τον Πατέρα, τον Υιόν και το Άγιον Πνεύμα.
Αυτοί οι Αρχιερείς της Ελλαδικής Εκκλησίας μας, από τους οποίους πλήθος μέγα και αναρίθμητο, προτίμησε να παραδώσει το πνεύμα και την μακαρία τους ψυχή «εις χείρας Θεού ζώντος», από το Περιβόλι της Παναγίας μας, το Άγιον Όρος, από τους οποίους ένα πολύ μικρό και ελάχιστο μέρος αναφέραμε, οι οποίοι σαν καλοί και γνήσιοι ποιμένες του Αρχιποίμενος Δεσπότου Χρίστου, κατόπιν πολλού και σκληρού αγώνα, που κατέβαλλαν στην επαρχία και Μητρόπολή τους, διάλεγαν, στα τελευταία χρόνια της ζωής τους, το Περιβόλι της Παναγίας σαν Ιερό πορθμείο και προτιμούσαν το Άγιον Όρος από τις επαύλεις της Κηφισιάς, της Εκάλης, του Ψυχικού της Αττικής ή του Πανοράματος και της Ελβετίας της Θεσσαλονίκης και σε αλλά εξοχικά μέρη της Ελλάδος.
Διότι εκείνοι οι μακαρίτες επιθυμούσαν, όπως είδαμε, να βρουν ηρεμία σώματος και ψυχική γαλήνη. Έτσι από τον δέκατο ή και ένατο ακόμη αιώνα, εκ του λόγου τούτου, έβριθε το Άγιον Όρος από σχολάζοντας και αφησυχάζοντες Πατριάρχες και Αρχιερείς, καθώς μαρτυρούν οι τάφοι των που σώζονται μέχρι σήμερα σαν αληθινά τεκμήρια της ιεράς των επιθυμίας για την αιώνια ζωή και μακαριότητα.
Οι Μοναχοί στις διάφορες Ιερές Μονές του Αγίου Όρους με σεβασμό και ευλάβεια, δείχνουν στους ευλαβείς επισκέπτες και προσκυνητές, τους ιερούς τάφους και τα κτίρια, τις εκκλησίες, τους πύργους και ολόκληρες πτέρυγες, τις οποίες με δικά τους οικονομικά μέσα ανοικοδόμησαν οι αρχιερείς αυτοί.
Έτσι ήταν οι πραγματικοί ενάρετοι και ευσεβείς εκείνοι αρχιερείς και ποιμένες της Εκκλησίας του Χριστού, οι οποίοι με τη χάρη του Θεού, νίκησαν τα τρία μεγάλα και τρομερά πάθη, που πολεμούν κάθε άνθρωπο, όπως λένε οι άγιοι Πατέρες, την φιλοδοξία, την φιλαργυρία και την φιληδονία και αντιστάθηκαν στα κύματα των διαφόρων αιρέσεων και με θάρρος και σοφία κατεπολέμησαν αυτά, φυλάξαντες σαν κόρη οφθαλμού την Ορθοδοξία, για την οποία, πολλοί άπ’ αυτούς θυσίασαν τους θρόνους των και έχυσαν κι αυτό το αίμα τους, δώσαντες και την ζωή τους ακόμη, αυτοί ήσαν οι αληθινοί ποιμένες του Δεσπότου Χρίστου.
Έτσι, αξιώθηκαν σαν αντιμίσθια να δοξάζονται αιώνια παρά του Θεού, αλλά και μέχρι σήμερα και εις τους ατελεύτητους αιώνες, θα τιμώνται και σαν άγιοι ομολογηταί και ιερομάρτυρες, θα προσκυνούνται από τους πιστούς και το χριστεπώνυμο πλήρωμα όλου του κόσμου.
Έδειξε Ιώβειο υπομονή
Στην ίδια ιερά Νέα Σκήτη, ο Μοναχός Νικόλαος, που στις ημέρες μας έζησε και ασκητικά αγωνίστηκε στην Καλύβα του «Αγίου Νικολάου» πολλά χρόνια, σχεδόν από νεαρή ηλικία προσήλθε στην Καλογερική ζωή και με άκρα υπακοή και ταπείνωση, πέρασε τα χρόνια της ακμής που έχει ο άνθρωπος στην νεότητα του, κατά την οποία σκληρά δοκιμάστηκε από την φύση και από τους εσωτερικούς και εξωτερικούς πειρασμούς.
Έτσι και ο Γερο – Νικόλαος πολύ σκληρά δοκιμάστηκε σ’ όλη του την ζωή, κι όταν ήρθαν τα γεράματα, τότε βαριά αρρώστησε και υπέφερε από δριμύς πόνους. Τον φρόντιζε δε και περιποιούνταν ο Γέροντας του Χρυσόστομος, ο οποίος ήταν και κατά σάρκα αδερφός του. Αλλά και πολλοί Πατέρες και αδελφοί της Σκήτης πήγαιναν συχνά και τον επισκέπτονταν.
Αυτός ο ευλογημένος, από την πολλή αυταπάρνηση και ατημέλεια που είχε στον εαυτό του, σαν έπεσε κατάκοιτος έπιασε σκουλήκια, τα οποία του έτρωγαν τις σάρκες και για να τιμωρήσει αυτός τον εαυτό του περισσότερο δεν έλεγε τίποτα σε κανέναν.
Κατάντησε να τον φάνε, κυρίως την μέση, τους μηρούς και την κοιλιά του, διότι ήταν τόσα πολλά σκουλήκια κι αυτός πονούσε αφόρητα. Αλλά για την αγάπη του Χριστού άφ’ ενός και για να δοκιμάσει, πώς θα είναι τα σκουλήκια στην αιώνια Κόλαση άφ’ ετέρου, έκανε υπομονή τους πόνους και μόνο όταν έγινε φανερό το πράγμα, όταν δηλαδή πήγαν να τον αλλάξουν (ομολόγησε ότι, ήθελε να δοκιμάσει την αντοχή του στους πόνους και έλεγε: «Ο δίκαιος εκείνος Ιώβ, που δεν είχε κάνει αμαρτίες, πώς ολόκληρα χρόνια έκανε υπομονή;» και γι’ αυτό ούτε στον Γέροντα του δεν είπε τίποτε φοβούμενος μήπως και χάσει τον μισθό της δοκιμασίας από τον Δεσπότη Χριστό, ο οποίος παρεχώρησε για να αρρωστήσει.
Έτσι με τα σκουλήκια που δεν δέχθηκε να τα καθαρίσουν, πέρασε τρία χρόνια, οπόταν υπέκυψε και λίγη| ώρα πριν να παραδώσει την μακαρία του ψυχή, με την ευχή, το «Κύριε Ιησού Χριστέ Υιέ του Θεού ελέησον με» στο στόμα και αφού είπε σ’ όλους τους παριστάμενους εκεί: «Πατέρες και αδελφοί, συγχωρέσατε με και ο Θεός να σας συγχωρέσει και να ελεήσει τον κόσμο Του» παρέδωσε το πνεύμα, και καθώς ομολόγησαν οι Πατέρες που ήταν παρόντες εκεί τις τελευταίες εκείνες στιγμές, αλλά και ο Γέροντας του Χρυσόστομος, το πρόσωπο του γενναίου αυτού αθλητή και μάρτυρα Νικολάου Μοναχού, έλαμψε όπως ο ήλιος, προς δόξαν Θεού, που παρέλαβε την ψυχή του και για παραδειγματισμό και μίμηση σε μας τους επιγενόμενους Μοναχούς.