Η ΑΥΤΟΓΡΑΦΗ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ
ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ ΚΑΙΣΑΡΙΟΥ ΔΑΠΟΝΤΕ (1713-1784)
ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΟΛΟΓΙΚΑ ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ Α’
Χρονολογία Έκδοσης: Μάιος 2012
Επιμέλεια: ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ Α. ΣΥΜΕΩΝ
Παρουσίαση
Οι Νεομάρτυρες συνιστούν όχι μόνο ένα σημαντικό κεφάλαιο της ιστορίας του νεότερου εκκλησιαστικού μας βίου, που εμπλούτισε τη λειτουργική μας παράδοση με νέους αγίους και ένα καθόλου ευκαταφρόνητο αριθμό νέων υμναγιολογικών κειμένων, άλλα και ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον πεδίο έρευνας για τους ιστορικούς του Ελληνισμού της κρίσιμης περιόδου της Τουρκοκρατίας, τους μελετητές της κοινωνικής ιστορίας και ανθρωπολογίας αυτής της εποχής, αλλά και τους ιστορικούς της τέχνης, αφού εσχάτως παρατηρείται έντονο ενδιαφέρον για τις απεικονίσεις τους σε τοιχογραφίες μονών και εκκλησιών ή σε φορητές εικόνες, αρκετές από τις οποίες αποτυπώνουν, όπως τεκμαίρεται και από τις σχετικές πηγές, με αμεσότητα τα προσωπογραφικά χαρακτηριστικά τους, αλλά διασώζουν και πολύτιμα στοιχεία για την κοινωνική δομή, ακόμη δε και για τα ενδυματολογικά στοιχεία της εποχής τους. Η έρευνα γύρω από τους νεομάρτυρες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, η οποία εκτείνεται από τη βυζαντινή ήδη περίοδο ως το 19ο αιώνα, έχει ομολογουμένως πραγματοποιήσει κατά τα τελευταία χρόνια σημαντική πρόοδο, η οποία καταγράφεται σε μελέτες και άρθρα παλαιότερων και νεότερων ερευνητών, αλλά και σε ειδικά συνέδρια που έχουν διοργανωθεί κατά τις τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα. Νέα, άγνωστα πολλές φορές υμναγιολογικά κείμενα, Μαρτύρια, εκτενή ή σύντομα, και Ακολουθίες, ανασύρονται από ελάχιστα ή καθόλου μελετημένους κώδικες της βυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου, για να προβάλουν άγνωστα τις περισσότερες φορές πρόσωπα, τα οποία κάτω από διαφορετικές συνθήκες και για διαφορετικές αιτίες ομολόγησαν με σταθερότητα την πίστη τους στο Χριστό, ενώ συγχρόνως τείνουν να επιβεβαιώσουν τη σχετική σημειολογική ρήση του Καισαρίου Δαπόντε ότι ο αριθμός των Νεομαρτύρων υπερέβαινε τους χίλιους ή ότι “των οποίων ο αριθμός μόνω τω Κυρίω γνωστός, όπερ ου και το αίμα εξέχεαν”. […] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)
Περιεχόμενα
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΣΥΝΤΜΗΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΕΙΡΩΝ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
- Σύντομη επισκόπηση της ζωής και του έργου του Καισαρίου Δαπόντε
- Η αυτόγραφη Νεομαρτυρολογική Συλλογή του Δαπόντε
Περιεχόμενο και χρόνος συντάξεως της Συλλογής
Πηγές και επιδράσεις της Συλλογής του Δαπόντε
- Η Συλλογή του κώδικος Εσφιγμένου 129: απόγραφο της Συλλογής του Δαπόντε
- Τα άγνωστα νεομαρτυρολογικά κείμενα της Συλλογής του Καισαρίου Δαπόντε
Το Μαρτύριο του νεομάρτυρος Ιωάννου του Κυπρίου
Το Μαρτύριο του Ιωάννου του παιδιού από τα Μεδιόλανα
- Νεομαρτυρολογικά και αγιολογικά κείμενα της Συλλογής που ανήκουν ή αποδίδονται στον Καισάριο Δαπόντε
Το Μαρτύριο του νεομάρτυρος Χρήστου του κηπουρού
Το Μαρτύριο της νεομάρτυρος Αργυρής
Ο Βίος του οσίου Ιεροθέου του Ιβηρίτη
- Η νεομαρτυρολογική συλλογή του Καισαρίου Δαπόντε και η απεικόνιση των Νεομαρτύρων στο Καθολικό της μονής Ξηροποτάμου (ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΣΙΓΑΡΑΣ)
Οι απεικονίσεις των νεομαρτύρων στη Λιτή του Καθολικού
Το χειρόγραφο του Δαπόντε και οι απεικονίσεις των νεομαρτύρων: εικονογραφικές και εικονολογικές παρατηρήσεις
Η ΠΑΡΟΥΣΑ ΕΚΔΟΣΗ
ΚΡΙΤΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
Εκλογή των μετά την άλωσιν Κωνσταντινουπόλεως νεοφανών μαρτύρων των υπέρ του ονόματος του Χριστού μαρτυρησάντων
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Η διόρθωση των Μηναίων από τον Καισάριο Δαπόντε και η πατριαρχική έκδοσή τους το 1843
ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΟΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΩΝ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΩΝ ΣΤΗ ΛΙΤΗ ΤΟΥ ΚΑΘΟΛΙΚΟΥ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΞΗΡΟΠΟΤΑΜΟΥ
ΠΙΝΑΚΕΣ
«Ευελπιστούμε ότι η παρούσα έκδοση θα συμβάλει έτι περαιτέρω στη μελέτη της πλούσιας νεομαρτυρολογικής μας γραμματείας και θα καταστήσει αρκούντως γνωστή μία ελάχιστα μελετημένη δραστηριότητα του Καισαρίου Δαπόντε, αυτήν του συστηματικού συλλέκτη και συντάκτη πεζών και έμμετρων νεομαρτυρολογικών κειμένων, που διαπιστώνεται και από άλλα, εκδεδομένα και ανέκδοτα έργα του, ενταγμένων στη συλλογική μνήμη του Ελληνισμού και στη λειτουργική μνήμη της Εκκλησίας, όπως αυτή αισθητοποιείται μέσα από τα ιερά απεικάσματα των μορφών των νεομαρτύρων στη Λιτή του Καθολικού της Ιεράς Μονής Ξηροποτάμου».
Συμεών Πασχαλίδης
http://www.agioritikiestia.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=162&lang=el&Itemid=205
