7. ΔΥΣΤΥΧΩΣ, ΟΥΔΕΝ ΣΠΟΥΔΑΙΟΝ ΕΠΙΤΕΛΕΙΤΑΙ

(Συνεδρία τῆς 18-11-1988)

1. Χωρὶς νὰ θέλω, καθʼ ἥν στιγμὴν μαζὶ μὲ τὸν ἀγαπητον ἐν Χριστῶ ἀδελφὸν σεβασμ. Μητροπολίτην Σιδηροκάστρου κ. Ἰωάννην ἐπρόκειτο νὰ ῥίψωμεν εἰς τὴν κάλπην τὰ ψηφοδέλτιά μας διʼ ἐκλογὴν μητροπολίτου, ἤκουσα τὸν μακαριώτατον ἀρχιεπίσκοπον νʼ ἀπευθύνεται πρὸς τὸν Σιδηροκάστρου κ. Ἰωάννην καὶ νὰ τοῦ λέγη: «Αὔριο λόγω κρυολογήματος δὲν ἔρχομαι στὴν Σύνοδο˙ θὰ προεδρεύης ἐσύ, ἀλλὰ μόνο ὑπηρεσιακά». Ὁμολογῶ ὅτι ἔμεινα κατάπληκτος, διότι εἰς τὸ πρόγραμμα τῆς ἡμηρεσίας διατάξεως τῆς ἡμέρας αὐτῆς, κατόπιν ὁμοφώνου ἀποφάσεως τῆς Ἱερᾶς Συνόδου κατὰ τὴν τελευταίαν συνεδρίασιν τοῦ προηγουμένου μηνός (Ὀκτωβρίου), εἶχον ἐγγραφῆ ὡς θέματα συζητήσεως ὁ ἐκκλησιασμὸς τῶν μαθητῶν ὡς καὶ ἡ ὀργάνωσις Χ.Ο.Ε.
Ἤδη βλέπω τὸ γραφεῖον τῆς Ἱερᾶς Συνόδου νὰ προσκομίζη τοὺς φακέλους τῶν ὑπηρεσιακῶν ὡς χαρακτηρίζονται θεμάτων, ὁ δὲ ἀρχιγραμματεὺς δηλοῖ, ὅτι μόνον ἐπʼ αὐτῶν θὰ γίνη συζήτησις. Ὡς μέλος τῆς Διαρκοῦς ἱ. Συνόδου (Δ.Ι.Σ.) διαμαρτύρομαι ἐντόνως. Διότι ἄν θέλωμεν ἡ Δ.Ι.Σ. ὡς σῶμα νὰ λειτουργῆ κανονικῶς καὶ νομίμως, ὅλα τὰ προκαθορισθέντα θέματα πρέπει νὰ συζητῶνται καὶ ἐπʼ αὐτῶν νὰ λαμβάνωνται ἀποφάσεις, καὶ εἰς περίπτωσιν ἀκόμη καθʼ ἥν διʼ οἱονδήποτε λόγον ἀπουσιάζει ὁ μακ. πρόεδρος. Τοῦτο, κατὰ παγίαν τακτικήν, συμβαίνει εἰς ὅλα τὰ διοικητικὰ σώματα.
2. Εἰς τὰ γραφεῖα τῆς Ἱερᾶς Συνόδου καταφθάνει σωρεία ἐγγράφων, αἰτήσεων καὶ ἀναφορῶν, προερχομένων ἐκ διαφόρων ὑπηρεσιῶν ὡς καὶ ἰδιωτῶν. Εἰς παλαιοτέραν ἐποχήν, ὅτε ἡ Δ.Ι.Σ. ἐσυνεδρίαζε τρὶς ἤ τετράκις τῆς ἑβδομάδος καὶ καθʼ ὅλον τὸν μῆνα, ταῦτα ἐτίθεντο ἐν συνεδριάσει ὑπʼ ὅψιν τῆς Δ.Ι.Σ., ἡ ὁποία καὶ τὰ ἠξιολόγει, ἄλλων μὲν τιθεμένων εἰς τὸ ἀρχεῖον, ἄλλων δὲ χαρακτηριζομένων ὡς θεμάτων πρὸς συζήτησιν, ἐπὶ τῶν ὁποίων καὶ διεξήγετο συζήτησις καὶ ἐλαμβάνοντο ἀποφάσεις. Ἀλλʼ ὅτε ἡ εξουσία τοῦ ἀρχιεπισκόπου, ἐπὶ τῆ βάσει ἀντικανονικῶν ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον νόμων καὶ διατάξεων, ὑπερεξωγκώθη, εἰς ὡρισμένα μόνον ἐκ τῶν εἰς τὸ γραφεῖον τῆς Ἱερᾶς Συνόδου ἀφικνουμένων ἐγγράφων ἀπαντᾶ ὁ ἀρχιεπίσκοπος «συνοδικῆ ἐξουσιοδοτήσει», καίτοι τινὰ ἐξ αὐτῶν, λόγω τῆς μεγάλης σπουδαιότητός των, θὰ ἔπρεπε νὰ τίθενται ὑπʼ ὄψιν τῆς Δ.Ι.Σ. Τὰ δὲ λοιπά, πλὴν ἐνίων, δὲν τίθενται κἄν ὑπʼ ὄψιν τῆς Δ.Ι.Σ., ως ἐγίνετο παλαιότερον. Οὕτως ἔγγραφα, τὰ ὁποῖα ἀμέσως ἤ ἐμμέσως ἄπτονται σοβαρῶν θεμάτων, ἐπὶ τῶν ὁποίων ἀπαραιτήτως ἔδει νὰ λάβη ἀποφάσεις ἡ Δ.Ι.Σ., αὐθαιρέτως ὑπὸ τοῦ ἀρχιεπισκόπου τίθενται εἰς τὸ ἀρχεῖον. Οἱ δὲ ἀναφερθέντες εἰς τὴν Ἱερὰν Σύνοδον ὡς ἀνωτάτην ἐκκλησιαστικὴν ἀρχὴν καὶ ἀναμένοντες τὴν ἀπάντησιν αὐτῆς, ἐκ τῆς μὴ ἀπαντήσεως σκανδαλίζονται καὶ κατηγοροῦν ὡς ὑπεύθυνα ὅλα τὰ μέλη τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, ἐνῶ ταῦτα οὐδεμίαν ἔλαβον γνῶσιν.
Οὕτως εὑρισκόμεθα πρὸ μιᾶς τραγικῆς πραγματικότητος, καθʼ ἥν φαίνεται μὲν ἡ αὐτοκέφαλος Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ὡς διοικουμένη συνοδικῶς, ἀλλʼ ἐν τοῖς πράγμασιν ἡ ἐξουσία τῆς Ἱερᾶς Συνόδου ἔχει συρρικνωθῆ καὶ ἡ Ἐκκλησία πλέον διοικεῖται, ὡς πλεῖστα γεγονότα μαρτυροῦν, – ἄς τὸ εἴπωμεν – δικτατορικῶς ὑπὸ τοῦ ἀρχιεπισκόπου.

Διὰ ταῦτα προτείνω ὅπως πυκνωθοῦν αἱ κατὰ μῆνα συνεδριάσεις τῆς Δ.Ι.Σ. καὶ ἡ ἐξουσιοδότησις τοῦ ἀρχιεπισκόπου περιορισθῆ εἰς ἐλαχίστας περιπτώσεις. Ὄλοι οἱ φάκελλοι τῆς άλληλογραφίας προτείνω νʼ ἀνοίγωνται ἐπὶ Συνόδου ὑπὸ τοῦ ἀρχιγραμματέως, νʼ ἀναγινώσκονται εἰς ἐπήκοον πάντων, καὶ ἡ Ἱερὰ Σύνοδος, λαμβάνουσα οὕτως πως γνῶσιν τοῦ περιεχομένου αὐτῶν, νʼ ἀξιολογῆ κανονικῶς καὶ νομίμως ἑκάστην περίπτωσιν. Ἄλλως, ἐὰν αἱ προτάσεις μου αὗται δὲν γίνουν δεκταί, φρονῶ ὅτι οὐδὲν σπουδαῖον ἐπιτελοῦμεν πλέον ὡς συνοδικοί, τινὲς τῶν ὁποίων κατερχόμεθα εἰς Ἀθήνας ἐκ τῶν συνόρων καὶ ἔχομεν τὸν πόθον, ἵνα καὶ ἡμεῖς συντελέσωμεν εἰς τὴν ἐν γένει προαγωγὴν ὅλων τῶν ζητημάτων, καὶ τῶν θεωρουμένων ἀκόμη ὡς λεπτομερειακῶν, ἐπʼ ἀγαθῶ τῆς Ἐκκλησίας. Εἶνε λυπηρὸν ὅτι, ὡς λειτουργεῖ σήμερον ἐν τῆ δημοκρατικῆ μας πατρίδι ἡ Ἱερὰ Σύνοδος, δὲν ἀποτελεῖ παράδειγμα πρὸς μίμησιν, ἀλλὰ παράδειγμα πρὸς ἀποφυγήν.
Ταῦτα καὶ ἄλλοτε ὑπενθυμίσωμεν προφορικῶς καὶ γραπτῶς, ἰδίως δὲ εἰς τὸ βιβλίον μας «Ζητοῦμεν ἐλευθέραν καὶ ζῶσαν Ἐκκλησίαν».
3. Ὡς δὲ καὶ ἄλλοτε ἐτονίσαμεν, ὁ τρόπος, μὲ τὸν ὁποῖον τὰ τηρούμενα πρακτικὰ τῆς Δ.Ι.Σ. καὶ τῆς μεγάλης Συνόδου καταγράφονται, δὲν δίδει κατὰ πάντα ἀκριβῆ εἰκόνα τῶν ἐν τῆ ἱ. Συνόδω λεγομένων, καὶ τοῦτω κυρίως διότι καὶ ὁ πλέον ὀξυγράφος γραμματεὺς δὲν δύναται νὰ συλλάβη ἀκουστικῶς ὅλας τὰς λέξεις. Ἕνεκα δὲ τῆς ἀτελείας αὐτῆς πολύτιμος χρόνος καταναλίσκεται μετὰ τὴν ἀνάγνωσιν τῶν πρακτικῶν πρὸς διόρθωσιν τῶν ἀτελῶς καταγραφομένων, πολλάκις δὲ καὶ σφοδραὶ διεξάγονται συζητήσεις ἐπὶ τοῦ ἐὰν καὶ κατὰ πόσον τὰ συζητηθέντα ἐλέχθησαν οὕτως ἤ οὕτως. Διὰ τοῦτο, ἐφʼ ὅσον ἡ θαυμαστῶς ἐξελιχθεῖσα τεχνολογία τοῦ αἰῶνός μας μᾶς παρέχει τὰ μέσα, ἵνα πᾶν ὅ,τι λέγεται καταγράφεται πιστῶς, εὶνε ἀνάγκη ἡ γραμματεία τῆς ἱ. Συνόδου τὸ συντομώτερον νὰ ἐξοπλισθῆ, ἄν ὄχι μὲ τὰ τελειότερα ὀπτικοακουστικὰ μέσα ὡς ἐκεῖνα ποὺ διαθέτει ἡ Βουλή, πάντως μὲ προσιτώτερα εἰς τὸν ἐκκλησιαστικὸν κορβανᾶν μέσα. Οὕτω ἑκάστη συνεδρίασις μὲ ὅλον τὸν παλμόν της θὰ συμπεριλαμβάνεται εἰς 3-4 κασέττας, καὶ θʼ ἀποτελεσθῆ νέον ἀρχεῖον τῶν συνεδριάσεων τῆς Δ.Ι.Σ. ὡς καὶ τῆς ἱ. Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας, ἡ ὕπαρξις τοῦ ὁποίου θὰ συντελῆ, ὥστε ὅλοι οἱ ἱεράρχαι, ἀπέναντι τοιοῦτων ἀψύχων ἀλλὰ πιστῶν μαρτύρων, νὰ προσέχουν περισσότερον τὶ θὰ λέγουν.
Ἐλπίζων ὅτι ἐπὶ τῶν λεχθέντων θὰ γίνη εὐρεῖα συζήτησις καὶ θὰ ληφθοῦν ἀποφάσεις ἐπʼ ἀγαθῶ τῆς Ἐκκλησίας, παρακαλῶ νὰ καταχωρισθοῦν ταῦτα ὡς ἔχουν εἰς τὰ πρακτικὰ τῆς Δ.Ι.Σ. τῆς 17ης Νοεμβρίου.