Ανάμεσα στους δημιουργούς με άποψη και προσωπικό ύφος συγκαταλέγεται και ο Κώστας Μπαλάφας, ο οποίος από τα νεανικά του χρόνια μπήκε στο χώρο της φωτογραφίας από έμφυτη ανάγκη για καλλιτεχνική έκφραση.
Τα έργα του που ανήκουν στον τομέα της δημιουργικής φωτογραφίας, προϋποθέτουν παράλληλα και μεγάλη τεχνική επιδεξιότητα.
Ο Μπαλάφας φωτογραφίζει ανελλιπώς, μέχρι σήμερα, με τον δικό του, μοναδικό τρόπο θέασης των γεγονότων.
Ο φακός του δεν στέκεται στην επιφάνεια. Δεν στέκεται στη φαινομενικότητα της εξωτερικής θεώρησης.

Ωρα μελέτης και περισυλλογής στη Μονή Βαρλαάμ, με φόντο το βιβλικό τοπίο των Μετεώρων.
Ωρα μελέτης και περισυλλογής στη Μονή Βαρλαάμ, με φόντο το βιβλικό τοπίο των Μετεώρων.

Με το αισθητήριο ενός γνήσιου καλλιτέχνη, κάνει ποίηση με το φως και μας οδηγεί σε κορυφαίες στιγμές καλλιτεχνικής δημιουργίας. Το ύφος του, ρεαλιστικό και άμεσο· το υλικό του μεγάλο σε όγκο και σπουδαιότητα.
Μέσα από τις φωτογραφίες του ξετυλίγεται ολόκληρη η Ελλάδα. Και τι δεν έχει φωτογραφίσει: αρχαιότητες, προσωπικότητες, αναστενάρια, Βλάχους και Σαρακατσανέους, το αντάρτικο στην Ηπειρο, Ολυμπο, Μακεδονία, Αγιον Ορος, τα Μετέωρα.
Κυνηγός του χρόνου και του χώρου, άλλοτε τολμηρά ρεαλιστής και άλλοτε οδυνηρά ρομαντικός, έχει μετατρέψει τη φωτογραφική του μηχανή σε ζωντανό αφηγηματικό κείμενο της ελληνικής ζωής, σε όλες της τις μορφές.
Ευλαβικός προσκυνητής Με τη φωτογράφηση των Μετεώρων ασχολήθηκε για είκοσι ολόκληρα χρόνια με συνέπεια και μεράκι. Υμνητής του ελληνικού στοιχείου και ευλαβικός προσκυνητής, κατάφερε να καταγράψει με έναν μοναδικό τρόπο τη ζωή στα Μετέωρα σ’ όλο της το απόμακρο για μας μεγαλείο. Κατάφερε να δέσει αρμονικά, σ’ ένα εκπληκτικό σύνολο, την κατανυκτική ατμόσφαιρα του τοπίου με την τέχνη της ασπρόμαυρης φωτογραφίας.

Καλόγεροι στους βράχους των Μετεώρων. Φύση, πνευματικότητα και τέχνη, σ’ ένα γαλήνιο σύνολο. 1978.

Οι εντυπωσιακές φωτογραφίες του, που τις διακρίνει ποιητική ευαισθησία και χαρακτηρίζονται «ντοκουμέντα», απεικονίζουν καθημερινά γεγονότα του μοναστηριακού χώρου και της ζωής των κατοίκων των γύρω περιοχών.
Για τον δημιουργό, τα Μετέωρα αποτελούν μια ξεχωριστή φυσιογνωμία επιβλητικού τοπίου και ορθόδοξης χριστιανικής λατρείας. Φύση και κτίσματα αγκαλιασμένα μοιάζουν με προέκταση του βράχου όπου θεμελιώθηκαν.
Χώροι φορτωμένοι μνήμη και μυστήριο. Στα μεγάλα μοναστήρια που συνεχίζουν την παράδοση, ορθώνονται επιβλητικοί ναοί με βυζαντινή μεγαλοπρέπεια.
Εκεί συναντάμε αγιογραφίες, έργα μεγάλης καλλιτεχνικής έμπνευσης, που ζωντανεύουν στα μάτια μας τη θεοκρατούμενη πολιτεία με τη δική της ιδιομορφία. Σεμνά γραφικά εκκλησάκια, αλλού λαξευμένα και αλλού χτισμένα με χάρη στον άβολο χώρο του βράχου, με θαυμάσιες τεχνικές και σοφές δομικές λύσεις, φέρνουν σε αμεσότητα τον λειτουργό με τον Πλάστη.
Ο φωτογράφος, σαν γνήσιος Ηπειρώτης, συνδέει συναισθηματικά την Ηπειρο με τα Μετέωρα, μια κι οι μάστορες των μοναστηριών ήταν στην πλειονότητα τους Ηπειρώτες.
Οι λαϊκοί αυτοί μάστορες, οι ανώνυμοι καλλιτέχνες που οδηγήθηκαν από το αλάνθαστο ένστικτο, την πίστη και την ευαισθησία τους, κατάφεραν να δέσουν αρμονικά την ομορφιά της φύσης με τα κτίσματα.

Βράχοι και μοναστήρια των Μετεώρων, τυλιγμένα από τη χειμωνιάτικη ομίχλη. 1985.

Ο Μπαλάφας μας ξεναγεί στα Μετέωρα την ώρα που αναδύονται από τις ομίχλες του χειμώνα, με τα βρεγμένα πλακόστρωτα των μοναστηριών και τις ψυχές των ρασοφόρων σκιαγμένες από τη μεγάλη παραμονή στο μεσοδιάστημα γης και ουρανού.
Μας φέρνει κοντά σε καλόγερους που συζητούν στις ήσυχες και περιποιημένες αυλές των μοναστηριών, την ώρα που οι τσομπάνοι οδηγούν τα κοπάδια στα μαντριά και οι γεωργοί φορτωμένοι με αλέτρια και βουκέντρες, αποκαμωμένοι από τη σκληρή δουλειά της γης, γυρίζουν στα σπίτια τους.
Μας ξεναγεί στα Μετέωρα σε ώρες σιωπής και περισυλλογής κι αφήνει τη φαντασία μας να πλανιέται σε εποχές που ο τόπος αυτός ήταν γεμάτος ζωντάνια και προκοπή.
Ενας κόσμος διαφορετικός από τον σημερινό, ένας κόσμος που έφυγε οριστικά για να γίνει ανάμνηση όσων τον έζησαν. Νιώθει κανείς δέος και συγκίνηση καθώς βλέπει, μέσα από τόση ομορφιά και απλότητα, να ζωντανεύει μπροστά του η άγρια φύση των μετεωρίτικων βράχων και τα σκαμμένα πρόσωπα των ρασοφόρων.
Φύση, ιερωσύνη, τέχνη σ’ όλο τους το μεγαλείο. Σε όλα αυτά τα έργα έχει καταγραφεί το «έπος» -η Οδύσσεια των σωμάτων και των ψυχών- που, με την ευαισθησία και το ταλέντο του δημιουργού, η μηχανική απεικόνιση δεν τα έχει στερήσει σε τίποτα τη μαγεία των έργων τέχνης.
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΕΤΡΙΔΟΥ
(από την εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)

ΦΩΤΟ: costasbalafas.gr