Αποκαλυπτήρια τού ποιητού καί πολιτικού Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου

(Εκφωνήθηκε στήν εκδήλωση πού συνδιοργάνωσαν ο Δήμος Ναυπακτίας, η Παπαχαραλάμπειος Δημοτική Βιβλιοθήκη καί η Ε.ΝΑ.Μ. γιά τά αποκαλυπτήρια τής προτομής τού Γ. Αθανασιάδη-Νόβα. Ναύπακτος 29-7-2012).

Τά αποκαλυπτήρια τής προτομής τού Γεωργίου Αθανασιάδη-Νόβα μού δίνουν τήν αφορμή, ως Πρόεδρος τού επωνύμου Ιδρύματος μέ τήν πλούσια προσφορά στήν Πόλη, νά κάνω δύο άλλα «αποκαλυπτήρια» γιά τό ευρύ κοινό, γιατί οι ειδήμονες τά γνωρίζουν πολύ καλά.

Η πρώτη «αποκάλυψη» είναι τά όσα έγραψε ο μεγάλος εθνικός μας ποιητής Κωστής Παλαμάς τήν 1 Ιουνίου 1922 (σχεδόν πρίν ένα αιώνα) γιά τήν ποιητική συλλογή τού Γεωργίου Αθάνα «Πρωϊνό ξεκίνημα».

Στήν αρχή γράφει: «Ο ποιητής μέ τό “Πρωϊνό ξεκίνημά” του αντέχει στά ξανακοιτάγματα. Καί μπορεί καί νά κερδίζη από αυτά. Μέ τήν γυναικεία του καλαισθησία είναι ντυμένος πολύ απλά καί πολύ προσεχτικά. Αισθάνεσαι πώς ξέρει νά ντύνεται καί ό,τι τού λείπει δέν θά είναι από φτώχεια».

Έπειτα, ο Κωστής Παλαμάς κρίνοντας τόν ποιητή Γεώργιο Αθάνα αισθάνεται τήν ανάγκη νά τροποποιήση τό ρητό τού Γκαίτε: «Θέλουμε νά μάς δημιουργήσετε κόσμο πέρα από τόν κόσμο», σέ ένα άλλο ρητό: «Θέλουμε νά μάς δημιουργήσετε κόσμο μέσα από τόν κόσμο σας». Καί παρατηρεί ότι «ο ποιητής τού “Πρωϊνού ξεκινήματος” ευτύχησε τό εγώ του νά τό συνταιριάση αξεχώριστα μέ τόν κόσμο. Κόσμος μέ καθαρό σχήμα καί μέ περιωρισμένα σύνορα, πού χρειάζονται καί στόν πιό μεγαλόπνοο τεχνίτη, γιά νά μήν πέφτη ολότελα στού χάους τά ασύστατα καί στού σκοταδιού τά άμορφα». Παρατηρεί δέ ότι «η ποίηση στό “Πρωϊνό ξεκίνημα” στέκεται ανάμεσα από τό καθαρό δημοτικό τραγούδι, ακόμα κι από τόν στίχο τών έντεχνα στήν ιστορία μας συνεχιστών τού δημοτικού τραγουδιού, καί από τούς μεγαλότολμους λυρισμούς πού πετούν αχαλίνωτοι καί χαλινωμένοι στή ράχη μεγαλόφτερων μανιακών Πηγάσων».

 

Καί καταλήγει ο Κωστής Παλαμάς: «Ανοίγοντας τά φύλλα τού βιβλίου πού επιγράφεται “Πρωϊνό ξεκίνημα”, δέν απαιτούμε περισσότερα απ’ ό,τι μιά τέτοια ποίηση μέσα στόν τόπο της, πού ζωή καθώς τού παίρνει έτσι καί τού δίνει, μπορεί νά μάς προσφέρη καί τό απολαύουμε καθώς έναν ορθρινό περίπατο ανοιξιάτικο πού μάς φέρνει ίσα ολόϊσα σ’ ένα φραγμένο περιβολάκι τά ρόδα του, καί μετρημένα καί αραιά, καί χωρίς τήν ανεξάντλητην εκείνη ποικιλία τών ειδών -τής τέχνης τήν πολυπροσωπία- ανάμεσα στά καλλιεργημένα τά τριαντάφυλλα, κρατούνε μολαταύτα τό καθένα από τά ρόδα αυτού τού φραγμένου περιβολιού, όλο τόν Απρίλη στά φυλλαράκια τους».

Αυτά, μεταξύ τών άλλων έγραφε ο Εθνικός μας ποιητής Κωστής Παλαμάς, γιά τά ποιήματα τού Γεωργίου Αθάνα καί τώρα είναι καί οι δυό δίπλα-δίπλα στολίδι τής Παπαχαραλαμπείου Δημόσιας Βιβλιοθήκης Ναυπάκτου.

Η δεύτερη «αποκάλυψη» είναι από τήν «προφητική» αγόρευση τού Γεωργίου Αθανασιάδη-Νόβα στήν Βουλή τών Ελλήνων τό έτος 1962, πρίν μισόν αιώνα, όταν γινόταν λόγος γιά τήν σύνδεση μεταξύ τής Ελλάδος καί τής Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας. Ο Νόβας έβλεπε τήν αναγκαιότητα τής σύνδεσης, αλλά ταυτόχρονα έβλεπε καί τήν έλλειψη προετοιμασίας τής Ελλάδος καί προέβλεπε καί τούς κινδύνους «πού διαγράφονται όχι μόνον από τήν ενδεχομένην αποτυχίαν τού εγχειρήματος, αλλά ακόμη καί από αυτήν τήν ελπιζομένην επιτυχίαν του», πράγμα πού αντιμετωπίζει σήμερα η Πατρίδα μας.

Λέγει ο Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας στήν «προφητική» αγόρευσή του:
«”Διά τής παρούσης Συμφωνίας συνιστάται σύνδεσις μεταξύ τής Ελλάδος καί τής Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητος”. Η λακωνική αυτή διατύπωσις τού πρώτου άρθρου δημιουργεί εκ πρώτης όψεως τήν εντύπωσιν ότι η μικρά ολκάς τής Ελληνικής οικονομίας προσδένεται ως ρυμουλκούμενον εις τό πελώριον σκάφος τής Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητος καί ανάγεται εις αχανή ωκεανόν ανυπολογίστων διαστάσεων. Αλλά τά πράγματα καί τά κείμενα, όταν μελετηθούν, πείθουν ότι διά τήν παρούσαν στιγμήν δέν υπήρχεν άλλος τρόπος συμπλεύσεως πρός αναζήτησιν τής νέας οικονομικής ηπείρου, πού θά προσπορίση ευτυχέστερον βίον εις τούς συμβαλλομένους λαούς τής Ευρώπης. Άς ευχηθώμεν νά παρακολουθήση ευσταθώς η “ρυμούλκα” μας τό μέγα σκάφος τών Έξ καί όσον ένεστι ταχύτερον νά επιβιβασθώμεν καί ημείς επ’ αυτού ως ισότιμοι συνιδιοκτήται τού αναλογούντος μεριδίου. Τούτο δέν πρόκειται, φυσικά, νά επιτευχθή άν δέν επιλυθούν ταχέως, ευθαρσώς καί ευστόχως τά βασικά οργανωτικά προβλήματα τής υποαναπτύκτου εθνικής μας οικονομίας».

Τόνιζε ιδιαιτέρως τήν ευθύνη τών Κυβερνήσεων γιά τήν έγκαιρη προπαρασκευή τής Χώρας στό εγχείρημα αυτό.

«Εφ’ όλων τούτων επεστήθη πιεστικώς η προσοχή τής υπευθύνου Κυβερνήσεως, η οποία, προτού επιρρίψη τάς ευθύνας εις τούς ώμους τού Ελληνικού Λαού, χρέος έχει νά προσπαθήση αγρύπνως όπως επιτύχη τά διαφυγόντα καί όπως συμπληρώση τά ελλιπώς επιτευχθέντα».

«Αναμφισβήτητον επίσης είναι, ότι δέν επεδόθημεν εγκαίρως καί δραστηρίως εις τήν προπαρασκευήν τής Χώρας διά τήν ηρωϊκήν αυτήν οικονομικήν σταυροφορίαν, πρός τήν οποίαν ακατασχέτως εφερόμεθα. Αι ευθύναι τής Κυβερνήσεως διά τούς αμφιρρόπους δισταγμούς της, διά τήν σφαλεράν προοπτικήν τού μέλλοντος, διά τήν έλλειψιν εγκαίρου προπαρασκευής, είναι βαρείαι».

Τά ερωτήματα τού Γεωργίου Αθανασιάδη-Νόβα είναι αδυσώπητα καί δείχνουν τήν ανησυχία του. Λέγει:
«Θά κατορθώσωμεν όμως νά ενηλικιωθώμεν φυσιολογικά μέσα στό τραχύ κλίμα τής Κοινής Αγοράς; Θά κατορθώσωμεν νά εναρμονίσωμεν οργανωτικώς καί παραγωγικώς τήν οικονομίαν μας μέ τάς οικονομίας τών άλλων χωρών; Θά κατορθώσωμεν νά αποκτήσωμεν οικονομικόν μηχανισμόν τελείας καί απροσκόπτου λειτουργίας; Θά κατορθώσωμεν νά αξιοποιήσωμεν εις τό άρτιον τόν ανθρώπινον παράγοντα; Ιδού τό σκληρόν ερώτημα! Ιδού η μεγάλη ανησυχία!».

Δέν αρκέσθηκε, όμως, μόνον στό νά τονίζη τήν ανησυχία του γιά τό απροπαράσκευο τής Χώρας μας, αλλά πρότεινε νά γίνη ανασυγκρότηση τού Κράτους. Λέγει:

«…Διά νά βασισθή στερεά η ληφθείσα προσπάθεια χρειάζεται νά γίνωμεν Κράτος -πού δέν είμεθα: Χρειάζεται νά έχωμεν πολιτικήν ελευθερίαν -πού δέν τήν έχομεν! Χρειάζεται νά υπάρχη στερεά πολιτική βάσις -πού δέν υπάρχει! Χρειάζεται νά εξασφαλισθή η συνεργασία όλων μας -πού δέν εξασφαλίζεται. Αυτά όμως όλα συνιστούν τήν προϋπόθεσιν τών προϋποθέσεων, τάς προπαρασκευάς τής προπαρασκευής. Διά τούτο, πρό πάσης άλλης σχετικής συμβουλής, άν δύναμαι νά δώσω τοιαύτην, η σύστασίς μου, η έκκλησίς μου, η αξίωσίς μου η πατριωτική, είναι νά εξομαλύνωμεν τό ταχύτερον τό πολιτικόν μας έδαφος, νά αναστηλώσωμεν τό ταχύτερον τούς ελευθέρους μας θεσμούς, νά οργανώσωμεν τό ταχύτερον Κράτος πραγματικόν, Κράτος Δικαίου νά επανασυνδέσωμεν εις τά νόμιμα πλαίσια τού Κράτους τούτου, όλος ο πολιτικός κόσμος, τούς κρίκους τής κοινής συνειδήσεως καί τής κοινής ευθύνης έναντι θεμελιωδών προβλημάτων τού Έθνους».

Πέραν από τήν ανασυγκρότηση τού Κράτους καί τήν αναβάθμιση τού πολιτικού κόσμου τονίζει καί τήν προσπάθεια όλων γιά τήν ανάπτυξη.
«Η επιτυχία τού άθλου εις τόν οποίον αποδυόμεθα θά συνίσταται, εν τελευταία καταλήξει, εις τήν αύξησιν τής γεωργικής καί βιομηχανικής παραγωγής, εις τήν βελτίωσιν τής ποιότητος τών προϊόντων, εις τήν εξασφάλισιν συναγωνιστικού κόστους καί εις τήν αρτιωτέραν οργάνωσιν τού εμπορίου μας διά τήν σκοπιμωτέραν διακίνησιν τών αγαθών. Άνευ τών επιδιώξεων τούτων μάταιος θέλει αποβή ο μόχθος μας καί βέβαιος ο ξεπεσμός μας σέ φτωχούς συγγενείς παρασίτους».

Από τότε μέχρι σήμερα δέν έγιναν στόν τομέα αυτό πολλά πράγματα. Αλλά ο Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας τονίζει καί τήν αναβάθμιση τής παιδείας μας. Λέγει:

«Η ήττα μας θά είναι σχεδόν βεβαία. Από πολλών ετών καί πλειστάκις έχω κατά κόρον τονίσει από τού Βήματος τούτου ότι υποδομή τής υποδομής διά πάσαν άλλην ανορθωτικήν προσπάθειαν είναι η Εθνική Παιδεία. Ότι η μόνη ασφαλής υπερβεβαίας επιτυχίας επένδυσις είναι η Παιδεία. Ότι άνευ ταχείας προσαρμογής τής Παιδείας μας εις τάς απαιτήσεις τού συγχρόνου τεχνοκρατικού βίου, προσαρμογής απαιτούσης βεβαίως πολλήν προσοχήν διά νά παραμείνη αλώβητος η κλασική μας παράδοσις, θά υποστώμεν μίαν ημέραν ολεθρίας ζημίας. Η ημέρα αυτή έφθασεν. Καί μάς ευρίσκει απαρασκεύους! Καλούμεν τόν Λαόν εις συναγερμόν διά κρίσιμον παραγωγικήν μάχην ζωής ή θανάτου. Καί τόν οδηγούμεν εις τά χαρακώματα ανεξόπλιστον, ανοργάνωτον, αστελέχωτον, ανεπιμέλητον».

Σήμερα, πενήντα (50) χρόνια μετά τήν αγόρευση τού Γεωργίου Αθανασιάδη-Νόβα στό Κοινοβούλιο, γευόμαστε τήν απροπαράσκευη είσοδό μας στήν Ευρωπαϊκή Ένωση καί στήν Ευρωζώνη, τήν αποτυχία τού πολιτικού κόσμου, τήν υποβάθμιση τής ανάπτυξης καί τήν έλλειψη παιδείας, καί έτσι, όπως «προφητικά» λέγει, απέβη «μάταιος ο μόχθος μας καί βέβαιος ο ξεπεσμός μας σέ φτωχούς συγγενείς παρασίτους» τής Ευρώπης.

Αγαπητοί μου,
Μέ τά αποκαλυπτήρια τής προτομής τού Ναυπακτίου Γεωργίου Αθανασιάδη-Νόβα, σάς παρουσίασα καί δύο άλλα «αποκαλυπτήρια», δηλαδή τού ευαίσθητου λογοτέχνη καί τού «προφητικού» ή διορατικού πολιτικού. Καί διερωτώμαι: Μπορεί ένα γεγονός νά διαγράψη τήν λαμπρά ιστορία του, όταν μάλιστα τό συγκρίνουμε μέ τά μεγάλα λάθη τών πολιτικών τής μεταπολίτευσης; Ασφαλώς όχι.
Σήμερα, τιμούμε τόν άνδρα μέ τήν προτομή του μπροστά στόν χώρο τών Γραμμάτων, τοποθετημένος δίπλα στόν Κωστή Παλαμά καί ατενίζοντας τό σπίτι του, πού ήταν καί τό στρατηγείο του.

Share Button