Ἐρώτηση:
Στήν ἀπάντηση τοῦ ἐρωτήματός μου «Πῶς πρέπει νὰ ἐνεργοῦν οἱ χριστιανοὶ σὲ καιρὸ πολέμου;» ἡ ὁποία δόθηκε στήν ἱστοσελίδα σας, λέει στόν ἐπίλογο « Ὡστόσο δέν ἀμφισβητεῖ κανείς θαυμαστές ἐξαιρέσεις θεϊκῶν ἐπεμβάσεων ὅπου πράγματι ἅγιοι ἄνθρωποι μέ τήν προσευχή τους πρός τόν Χριστό, τήν Παναγία ἤ τούς ἁγίους ἀκινητοποίησαν, κοκκάλωσαν μοχθηρούς ἀνθρώπους πού ἑτοιμάζονταν νά διαπράξουν ἐγκληματικές πράξεις. Αὐτό δέν ἀναιρεῖ τά παραπάνω».
Ξέρετε τέτοια περιστατικά;
Ἀπάντηση:
Κατ᾿ ἀρχήν ἡ θεία Χάρις πού κατοικεῖ στόν ἔσω ἄνθρωπο μπορεῖ νά ἐνεργεῖ μέ τό λόγο ἤ μέ τήν κίνηση (σχῆμα Σταυροῦ ὅπως ἔκανε ὁ ἅγ.Συμεών ὁ διά Χριστόν Σαλός) ἤ μέ τή σκιά ἀκόμη (ἀπ. Πέτρος).
Ἡ ἔμφαση ὅμως πρέπει νά δίνεται στήν ἐσωτερική στάση καί ὄχι στή ματιά. Παρά ταῦτα παραθέτουμε μερικά ἐνδεικτικά περιστατικά :
1) Ἀναφέρεται στόν βίο τοῦ ἁγίου Ἀρσενίου τοῦ Καππαδόκη ὅτι ὅταν κάποτε πῆγαν τρεῖς ληστές γιά νά τόν κλέψουν στό κελλί του, οἱ μέν δύο κλέφτες κάθισαν ἀπ᾿ ἔξω, ὁ δέ τρίτος, ἀφοῦ μπῆκε ἀπό τό παράθυρο, ἄνοιξε τήν πόρτα τοῦ κελλιοῦ του καί πέρασε τό ἕνα του πόδι μέσα. Ὁ πατήρ Ἀρσένιος ἐκείνη τήν ὥρα διάβαζε τή νυκτερινή του ἀκολουθία καί, ὅταν ἄκουσε θόρυβο, ἔριξε μιά ματιά πρός τήν πόρτα, τή στιγμή ἀκριβῶς πού περνοῦσε τό ἕνα του πόδι ὁ ληστής μέσα στό κελλί του.
Ἐκείνη ἡ ματιά τοῦ πατρός Ἀρσενίου, λές καί ἦταν δυνατό ἠλεκτρικό ρεῦμα, τόν κοκκάλωσε, ὅπως βρισκόταν μέ τό ἕνα πόδι μέσα καί μέ τό ἄλλο ἀπ᾿ ἔξω καί ὁπλισμένο μέ τά μαχαίρια καί τά φυσεκλίκια του. Ὁ πατήρ μετά τή ματιά ἐκείνη, συνέχισε τήν ἀκολουθία του ἀτάραχος. Οἱ ἄλλοι δύο ὅμως ληστές πού ἦταν ἀπ᾿ ἔξω ἀνησύχησαν γιατί ἄργησε καί μπῆκαν καί αὐτοί. Ὅταν εἶδαν τόν σύντροφό τους ἀκίνητο τούς ἔπιασε τρόμος. Παρακάλεσαν τότε τόν πατέρα Ἀρσένιο νά τούς συγχωρήσει καί νά λύσει τόν σύντροφό τους ἀπό ἐκεῖνο τό ἀόρατο δέσιμο. Ὁ πατήρ χωρίς νά διακόψει τήν ἀκολουθία του, ἔκανε νόημα νά φύγει καί ἔτσι μπόρεσε νά λυθεῖ καί ἔφυγαν.( γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, ¨ὁ ἅγιος Ἀρσένιος ὁ Καππαδόκης¨, σ. 92-93, ἔκδ. Ἱ. Ἡσυχ. Εὐαγγ. Ἰωάννης ὁ Θεολόγος, Σουρωτή Θεσ/κης).
2) Στόν βίο τοῦ ἁγίου Χαραλάμπους ἀναφέρεται κάτι ἀνάλογο, ὄχι ἀκριβῶς μέ ματιά ἀλλά μέ ἄλλο μέλος τοῦ σώματος· ὅταν κάποτε τόλμησε νά ξεσκίσει τό σῶμα τοῦ ἁγίου ἕνας δούκας, τότε ὡς θεία δίκη τοῦ κόπηκαν τά χέρια ἀπό τό ὕψος τῶν ἀγκώνων καί κρεμάσθηκαν στό σῶμα τοῦ ἁγίου! Ὁ δούκας τότε ἔπεσε κάτω φωνάζοντας πώς εἶναι μάγος ὁ ἅγιος. Μόλις ὁ ἡγεμόνας εἶδε κρεμασμένα τά χέρια τοῦ δούκα στό σῶμα τοῦ ἁγίου, τόν ἔφτυσε στό πρόσωπο. Παρευθύς ὅμως τό πρόσωπο τοῦ ἡγεμόνα γυρνᾶ ἀνάποδα πρός τόν τράχηλό του. Τότε ὁ δούκας ἱκέτεψε τόν ἅγιο νά τόν θεραπεύσει καί σάν ἀντάλλαγμα θά εἶχε νά πιστέψει στόν Θεό τοῦ ἁγίου. Πράγματι μετά τήν προσευχή τοῦ ἁγίου θεραπεύονται καί οἱ δύο ἀσεβεῖς.Ὁ μέν δούκας βαπτίζεται, ὁ δέ ἡγεμόνας σταμάτησε τόν διωγμό κατά τῶν Χριστιανῶν. (Ματθαίου Λαγγῆ τ. Β΄, Μήν Φεβρουάριος, σελ. 266-267, Ἀθήνα1994)

3) Εἶναι γνωστό καί τό ἀνάλογο πάλι θαῦμα τοῦ Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ στούς Κολοσσούς τῆς Φρυγίας. Στήν περιοχή τῶν Κολοσσῶν εἶχε ἀναβλύσει πηγή μέ ἁγιασμένο νερό πού θεράπευε κάθε ἀρρώστια. Ἐκεῖ χτίστηκε ναός στό ὄνομα τοῦ Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ. Οἱ εἰδωλολάτρες στράφηκαν ἐναντίον τοῦ ἱερέα τοῦ ναοῦ, τόν ὁποῖο ὅμως προστάτευσε ὁ Ἀρχάγγελος καὶ σώθηκε. Οἱ εἰδωλολάτρες δοκίμασαν τότε νὰ ἐκτρέψουν τὸν ροῦ ἑνὸς ποταμοῦ γιὰ νὰ πνίξουν τὸν ἱερέα καὶ νὰ καταστρέψουν τὸ ναό. Τότε ὁ Ἀρχάγγελος Μιχαὴλ ἐπενέβη καὶ μὲ τὴ ρομφαία του ἔσκισε στὰ δυό τή γῆ καὶ τὰ νερὰ χωνεύθηκαν μέσα. Ἕως σήμερα τὰ νερὰ τῶν ποταμῶν χωνεύονται, γι᾿ αὐτὸ καὶ τὸ μέρος ὀνομάστηκε Χῶναι.
Ὑπάρχουν καί ἄλλα παρόμοια περιστατικά στή ζωή τῶν ἁγίων, πού χρειάζεται ὅμως ἰδιαίτερη ἔρευνα γιά νά τά ἐντοπίσει κανείς καί κατόπιν νά τά καταγράψει.
Αὐτό πού πρέπει ὡστόσο νά ἐπισημάνουμε εἶναι πώς ἡ προσευχή τῶν ἁγίων ἀποτελεῖ ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιά νά γίνει ἡ θαυμαστή ἐπέμβαση τοῦ Θεοῦ. Δέν πρόκειται δηλαδή γιά μία μαγική δαιμονοκίνητη δύναμη πού ἔχει ἕνας ἅγιος, ὥστε νά ἀκινητοποιεῖ ἤ νά μεταβάλλει τή βιολογική συνοχή τῶν μελῶν τοῦ σώματος ἤ νά ἀλλάζει τούς νόμους τῆς ἴδιας τῆς φύσεως. Ἕνας ἅγιος δέν ἀκολουθεῖ τή σειρά ὁρισμένων τεχνικῶν διαδικασιῶν γιά νά πετύχει ἕναν σκοπό· οἱ πνευματικές ἐμπειρίες τῶν ἁγίων μας εἶναι ἐντός τῶν πλαισίων τῆς Ἐκκλησίας μας. Δέν αὐτονομοῦνται ἔχοντας ἀνθρωποκεντρικά κριτήρια, ὅπως γίνεται στόν ἀποκρυφισμό καί ἐν γένει στίς ποικίλες παραθρησκευτικές ὁμάδες τῆς Νέας Ἐποχῆς.Ἡ πνευματική ζωή καί λύτρωση σύμφωνα μέ τή χριστιανική πίστη εἶναι δῶρο τοῦ Θεοῦ συνεργίᾳ τῆς ἀνθρωπίνης θελήσεως, ὄχι ἐπίτευγμα μιᾶς αὐτόνομης ἀνθρωποκεντρικῆς τεχνικῆς. Γιά τήν ἀπόκτηση τῆς θείας ζωῆς προαπαιτεῖται ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ.
Ἡ προσευχή γιά τόν Ὀρθόδοξο Χριστιανό διατηρεῖ ἕναν σαφή χριστοκεντρικό χαρακτήρα.
Καί ὅταν λέμε προσευχή, ὅπως λέει ὁ γέροντας Παΐσιος, ἐννοοῦμε «Στέλνω σῆμα, ζητῶ βοήθεια. Ζητῶ συνεχῶς βοήθεια ἀπὸ τὸν Χριστό, ἀπὸ τὴν Παναγία, ἀπὸ τοὺς Ἁγίους, γιὰ τὸν ἑαυτό μου καὶ γιὰ τοὺς ἄλλους. Ἂν δὲν ζητήσω, δὲν θὰ μοῦ δώσουν». Δέν αὐτοσυγκεντρώνομαι σέ κάτι, σέ κάποια λέξη ἤ ἀντικείμενο. Ὅπως διδάσκει ὁ ἅγιος Νεῖλος ὁ ἀσκητής, προσευχή εἶναι ἀνύψωση τοῦ νοῦ στὸ Θεὸ καὶ συνομιλία μαζί Του. Ἡ προσευχὴ εἶναι ἕνωση τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸ Θεό. Ἔργο τῶν ἀγγέλων. Κλειδὶ τοῦ Παραδείσου. Φωτισμὸς τῆς ψυχῆς. Συγχώρηση τῶν ἁμαρτημάτων. Μητέρα τῶν ἀρετῶν. Ἡ προσευχὴ εἶναι ὅπλο ἀκαταμάχητο. θησαυρὸς ἀδαπάνητος. Γέφυρα ποὺ σώζει ἀπὸ τοὺς πειρασμούς. Τεῖχος ποὺ προστατεύει ἀπὸ τὶς θλίψεις. Ἡ προσευχὴ εἶναι καθρέφτης τῆς πνευματικῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἐργασία ποὺ ποτὲ δὲν τελειώνει.
Εὔκολα, λοιπόν, ἀντιλαμβάνεται κανείς, πὼς ἡ προσευχὴ δὲν ἀποτελεῖ ἕνα ἁπλὸ «θρησκευτικὸ καθῆκον» ἢ μία «συναισθηματικὴ ἐκτόνωση». Εἶναι ἡ ἀτμόσφαιρα μέσα στὴν ὁποία ζεῖ ἡ ψυχή. Εἶναι ἡ ὁλοκληρωτικὴ στροφὴ καὶ προσφορὰ τοῦ ἀνθρώπου στὸ Θεό. Μία προσφορά, πού, ὅταν συνοδεύεται ἀπὸ τὸν ἀγώνα γιὰ τὴν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ, ἑλκύει τὴ θεία χάρη. Κι αὐτὴ μὲ τὴ σειρὰ της καθαρίζει τὴν καρδιά, φωτίζει τὸ νοῦ, μεταμορφώνει τὸν ὅλο ἄνθρωπο καὶ τὸν χριστοποιεῖ.
Γι’ αὐτό, χριστιανὸς ποὺ δὲν προσεύχεται, δὲν εἶναι ἀληθινὸς χριστιανός. Καὶ ἄνθρωπος ποὺ δὲν ξέρει νὰ προσευχηθεῖ, δὲν εἶναι ὁλοκληρωμένος ἄνθρωπος.
«Ὅπως τὸ σῶμα», λέει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, «χωρὶς τὴν ψυχή, εἶναι νεκρό, ἔτσι καὶ ἡ ψυχή, χωρὶς τὴν προσευχή, εἶναι νεκρή».