Ουκ εμού,
αλλά του λόγου ακούσαντας
ομολογείν σοφόν εστιν
εν πάντα είναι.
Ηράκλειτος
Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης καταργούν τα σύνορα και τις αποστάσεις. Η τηλεόραση φέρνει στο υπνοδωμάτιό μας επίκαιρες εικόνες εθνικής και διεθνούς εξαθλίωσης. Πόλεμοι, βία, φτώχεια, ασθένειες και υλικές καταστροφές μας προκαλούν σε εγρήγορση. Παρακολουθούμε τον ανθρώπινο πόνο βολεμένοι στη μονοτονία της καθημερινότητας, ταραγμένοι από το πολυτελές βάρος των ατομικών μας προβλημάτων.
Τα στιγμιότυπα της φρίκης διεγείρουν μέσα μας τη λύπη, τη συμπόνια και την αγανάκτηση. Ευχόμαστε για την ειρήνη, την πρόοδο και την ευημερία του κόσμου. Ενισχύουμε αποστολές βοήθειας προς τους πάσχοντες. Χρήματα, παλιά ρούχα και κονσέρβες.
Δίνουμε αυτά που μας περισσεύουν για να κερδίσουμε έμμεσα αυτά που έχουμε ανάγκη:
Βελτίωση της αυτοεικόνας μας.
Απάλυνση των αρνητικών συναισθημάτων και των ενοχών που μας φορτώνουν οι εικόνες της οδύνης.
Μείωση της προσωπικής μας ανασφάλειας, με την επαναφορά της τάξης και την απόδοση δικαιοσύνης.
Ο σύγχρονος άνθρωπος έμαθε να εξαντλεί την καλή του διάθεση στην αντικειμενική προσφορά. Ομάδες πρωτοβουλίας, σύλλογοι και οργανισμοί αναπτύσσουν ποικίλες δραστηριότητες βοήθειας. Ακόμη και ο χρόνος υποτάσσεται στην κοινωνική αναγκαιότητα. Κατατομείται ανθρωποκεντρικά. Ημέρα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του παιδιού, κατά των ναρκωτικών, κατά του AIDS. Η προσοχή όλων είναι στραμμένη στην εξωτερικότητα. Η ζωή αντικειμενικοποιείται. Αυτό που μετράει είναι η πράξη. Ο εργώδης άνθρωπος γίνεται κυρίαρχος της ιστορίας. Αληθινό και σημαντικό θεωρείται αυτό που φαίνεται.
Όμως, η αλήθεια δεν είναι πάντοτε φανερή. «Φύσις κρύπτεσθαι φιλεί».(1) Τα γνήσια έργα δεν αφορούν πάντοτε στην πραγματικότητα. Υπάρχει δράση αδρανής, λόγος σιωπής, δύναμη α-σθένειας. Η Αλήθεια είναι κατ’ εξοχήν εσωτερικό γεγονός. Εμπειρία άρρητη.
Για τον άνθρωπο του πνεύματος η κοινωνική προσφορά είναι πηγαία έκφραση της αγάπης. Δίνει επειδή δεν θεωρεί τίποτε δικό του. Έχει υπερβεί την αίσθηση της ιδιοκτησίας. Γνωρίζει πως τίποτε δεν του ανήκει. Ούτε ο ίδιος του ο εαυτός.
Η αντίληψη που έχουμε για τον εαυτό μας ως ατομικότητα αποσπασμένη από τον κόσμο, είναι ψευδής. Τα όρια που μας περιχαρακώνουν στην αυτονομία μας είναι φανταστικά. Το εγώ που επιδιώκει την εγωκεντρική του αυτοπραγμάτωση είναι καταδικασμένο σε θάνατο. Ό,τι απομονώνεται πεθαίνειι.
Τα πάντα προέρχονται από το Ένα και προορίζονται να επιστρέψουν στο Ένα. Ο άνθρωπος είναι από τη φύση του δεμένος με όλο το σύμπαν. Το σώμα του αποτελείται από τα ίδια στοιχεία που συνθέτουν τον υλικό κόσμο. Η ψυχή του γεννιέται από την πνοή του Θεού, η οποία κρατεί τα σύμπαντα. Είναι ενωμένος κατά φύση με τα πάντα και προορισμένος να αναβιώσει, με εμπειρική συμμετοχή, την ένωσή του με τα πάντα. Αυτή η ενωτική προοπτική τον αληθοποιεί και τον ζωοποιεί.
Όλα τα σημεία του συμπαντικού πεδίου επικοινωνούν μυστικά. Η ζωή μας επηρεάζει τη ζωή όλων. Η αγάπη είναι το ιερό πάθος συμμετοχής στην πορεία και αγωνία του κόσμου. Η συνειδητότητα της συμπαντικής ενότητας μέσα στον Θεό γεννά την αγάπη. Ο τέλειος εραστής της Αλήθειας, κατεβαίνει χαρούμενα στο ύψος της ταπείνωσης. Προσλαμβάνει την οδύνη. Συνθλίβεται αγιαστικά από τον συμπαντικό πόνο. Μέσα του χωρείται ο αχώρητος.
Είναι ο εραστής της έσχατης σοφίας. Ο Θεο-δόχος. Γνώση είναι η αγάπη. Αγάπη είναι η γνώση. Η καλή ελεημοσύνη είναι πράξη ελευθερίας και απελευθέρωσης. Οι ελεύθερες καρδιές ποτισμένες με την γλυκύτητα των δακρύων, συμπάσχουν και προσφέρονται.
Το μοίρασμα της περιουσίας με τους φτωχότερους, είναι το φυσικό επακόλουθο της εμπειρίας της συμπαντικής αγάπης. Η ακτημοσύνη και η εκούσια πτωχεία είναι η φυσική κατάσταση του ανθρώπου. Η προσφορά όταν δεν συνεπάγεται στερήσεις είναι υποκριτική και πνευματικά μάταιη.
Στέλνονται αποστολές βοήθειας στους πάσχοντες πληθυσμούς. Το πρόβλημα όμως δεν είναι να στείλουμε κάτι για να βοηθήσουμε. Εν τέλει δεν μας έχουν ανάγκη. Η χάρις του Θεού φροντίζει και γι’ αυτούς με τρόπο μυστικό και ακατάληπτο. Παρηγορεί, ενισχύει και λυτρώνει είτε μέσα από εμάς είτε χωρίς εμάς.
Ο Παντοκράτορας, ο οποίος οιακίζει τα πάντα (2) παρέχει και σε εμάς την δυνατότητα να ενεργοποιηθούμε μέσα στην αγάπη. Για την δική μας πνευματική προκοπή. Για να ζήσουμε την Αλήθεια δένοντας την ζωή μας με την ανθρωπότητα και το σύμπαν ολόκληρο, υπερβαίνοντας τους δεσμούς της ατομικής μας μιζέριας.
Προσφέροντας λοιπόν δεν κάνουμε χάρη σε κανένα. Εκπληρώνουμε το φυσικό μας χρέος απέναντι στην ζωή. Χάνουμε την ψυχή μας και την κερδίζουμε. Αποδεχόμαστε την οδύνη και χαιρόμαστε. Βαδίζουμε τον δρόμο του έσχατου νοήματος. Χαρίζουμε ολόκληρο τον εαυτό μας σε αυτούς που πάσχουν, και θεραπευόμαστε.
(1) Ηράκλειτος
(2) Παράφραση: “τα δε πάντα οιακίζει Κεραυνός”. Ηράκλειτος
του Νικήτα Καυκιού
