Ὁ Βίκτωρας
Στίς ρουμανικές φυλακές δέν εἶχαν μαζευτεῖ μόνο ἥρωες καί ἅγιοι. Οἱ φυλακές ἦταν ἕνα εἶδος συγκεντρώσεως χιλιάδων ἀνθρώπων, λίαν ἐκλεκτῶν καί προοδευμένων στήν ζωή τους. Λίγοι, ἐλάχιστοι ἦταν ἐκεῖνοι πού ἄντεξαν ὅλα τά κοσκινίσματα.
Αὐτή ἡ διαδικασία αὐστηρῆς ἐπιλογῆς πρέπει νά κατανοεῖται πολύ καλά, διότι ἀλλιῶς οἱ ἅγιοι καί οἱ ἥρωες δέν εἶναι ἀληθοφανεῖς.
Ὑπῆρχαν πολλές ὀλέθριες μορφές πού συνάντησα στήν φυλακή. Θά ξαναγυρίσω σ΄ αὐτές, ἀλλά ἐδῶ προτιμῶ νά θυμίσω μιά ἀριστοτεχνική, συγκλονιστική περίπτωση ἀπό τήν τελευταία “ἀναμόρφωση”: Τόν Βίκτωρα.
Ὁ Βίκτωρας ἦταν δικηγόρος καί καθηγητής, ἔξυπνος ἄνθρωπος, μέ ἐπιβλητικότητα, ψηλός καί μέ ἀδίστακτη συμπεριφορά. Ὑποδήλωνε πυγμή καί ἀνωτερότητα. Εἶχε ὅλα τά ἰδιώματα νά γίνει γνωστός καί νά ἐπιβάλλεται μεταξύ τῶν ἀνθρώπων. Εἶχε γίνει κιόλας παλαιότερα ὑπουργός. Σέ λίγο ἀκολούθησε ἡ φυλάκιση.
Τό δωμάτιο τῆς φυλακῆς του ἀπεῖχε ἀπό τό πλῆθος τῶν πολιτικῶν κρατουμένων. Δέν ξέρουμε ἀκριβῶς τί σκεφτόταν, ἀλλά νομίζουμε ὅτι φρονοῦσε ὅτι εἶναι σέ μιά νικηφόρα πολιτική θέση. Συνεπῶς, σ΄ ἐκεῖνα τά σκοτεινά χρόνια, ὅταν ἡ Γερμανία εἶχε τσακιστεῖ καί ὁ κομμουνισμός εἶχε φτάσει μέχρι τό Βερολίνο, ὅταν οἱ Ρουμᾶνοι ὑποδουλώθηκαν καί περίτρομοι, ἔψαχναν νά βροῦν τρόπους γιά νά σωθοῦν – τότε ὁ Βίκτωρας βγῆκε μπροστά καί ξάφνιασε μέ τήν ὑπερβολική του στάση.
Ἐδημιούργησε μία ὁμάδα ὁπαδῶν του, οἱ ὁποῖοι ἀνακηρύχτηκαν ἥρωες καί πουριτανοί. Ὡρκίσθηκαν νά θανατώνουν τούς κομμουνιστές καί ὅσους συνεργάζονται μ᾿ αὐτούς. Ἄρχισαν κιόλας νά βασανίζουν ἐκείνους πού ἔλεγε αὐτός, νά ἀτιμάζουν τό ὄνομα ρουμᾶνος καί ἄνθρωπος. Τό γκρούπ ἀπομονώθηκε, ὁ Βίκτωρας εἰσήγαγε μιά αὐστηρή πειθαρχία, μεταξύ ἀσκητικῆς καί πολιτικῆς, πνευματικῶν ἰησουϊτικῶν ἀσκήσεων καί ἐξτρεμιστικοῦ ἐθνικισμοῦ. Περιφρονοῦσαν ὅλους τούς ἄλλους ἀνθρώπους.
Τό ἔτος 1948 ὁ Βίκτωρας ἀπειλεῖται μέ μιά δίκη γιά τήν δρᾶση του. Συνεπῶς, αὐτός προσφέρεται στό Κόμμα καί κατηγορεῖ τούς πρώην φίλους του. Οἱ κομμουνιστές δέν ἔχουν χρόνο ν᾿ἀσχοληθοῦν μ᾿αὐτόν, ἀλλά τόν καταδικάζουν συνοπτικά γιά τήν ἀντιεπαναστατική του δρᾶση. Ὁ Βίκτωρας ἀπειλεῖ ὅτι θά ἀποκεφαλίσει ὅλους τούς κομμουνιστές ἄρχοντες. Οἱ ἀκόλουθοί του ἀρχίζουν νά ξυπνοῦν, ἀλλά ἡ ἐπιρροή του εἶχε ἐνεργήσει πολύ βαθειά καί ἔτσι οἱ περισσότεροι παρέμειναν μέ βαθειές ψυχικές πληγές.
Ὁ Βίκτωρας παραμένει σχεδόν μόνος. Περνᾶ ἕνα μεγάλο καί αὐστηρό χρονικό διάστημα, ὅπου συναντιέται στήν φυλακή μέ ὅλους τούς ἐχθρούς τῶν κομμουνιστῶν. Αὐτός ἐμφανίζεται σάν ἥρωας τῆς ἀντίδρασης, ξεγελώντας πολλούς.
Ἔβλεπε πάλι πώς πραγματοποιεῖται τό ὄνειρο τῆς δόξας του.
Προσπαθοῦσε νά ἔχει ἐπαφή μέ τήν διοίκηση, ἀλλά χρησιμοποιήθηκε μόνο σάν προδότης. Ἔπαιξε κι αὐτό τό βρωμερό παιχνίδι για ἕνα πινάκιο πολτοῦ. Καί ὁ θάνατος μερικῶν ἀνθρώπων ὀφειλόταν στίς πληροφορίες του, παρόλο πού ἐπιφανειακά συνέχιζε νά κάνει τόν ἥρωα.
Ὅταν ἄρχισε ἡ τελευταία “ἀναμόρφωση” στό Ἀϊούντ, οἱ κομμουνιστές διάλεξαν προσεκτικά ἀπό τούς κρατουμένους μιά σειρά κατάλληλων στοιχείων. Ὁ Βίκτωρας ὅμως δέν ἦταν μεταξύ τῶν πρώτων πού διαλέχθηκαν. Ὅταν ἔμαθε ὅτι ἄλλοι τόν πρόλαβαν, τρελλάθηκε τελείως. Κανένας δέν μποροῦσε νά τόν καθησυχάσει.
Ὁ Βίκτωρας διακηρύσσεται τώρα σάν διαφωτιστής ἀπό τόν Μαρξισμό-Λενινισμό καί μπαίνει σάν ἀθλητής στήν νέα μή ἐλθοῦσα ἀκόμη βασιλεία. Ἀρνεῖται τόν Θεό, κοροϊδεύει τόν Χριστό, κακολογεῖ ὅλο τό παρελθόν, ἀποδέχεται ὅτι ἐξ αἰτίας του δόθηκαν διαταγές γιά ἐγκλήματα καί λεηλασίες. Καρφώνει ἄσπλαχνα ὅλους. Τρομοκρατεῖ καί τσακίζει τό πᾶν.
Τρελλαίνεται ὑπερβολικά ὅταν ἡ ἴδια ἡ Κεντρική Ἐπιτροπή τοῦ κόμματος τόν συγχαίρει. Πιστεύει ὅτι θά βγεῖ θριαμβευτής στήν ἐλευθερία. Ἀλλά, ὕστερα ἀπό τήν ἀποφυλάκιση του, πέρασαν μόνο δύο ἡμέρες καί, σκανδαλισμένος, πετάχτηκε μπροστά σ᾿ ἕνα τραῖνο καί πέθανε σάν ἕνας ἀλήτης.
Τέτοιες στυγερότητες – ὄχι καί τόσο ἀπεγνωσμένες – ὑπῆρχαν καί ἄλλα πολλά στήν “ἀναμόρφωση”.
______________________________________
